حمله تمسخر آمیز به اعتقادات دیگران به دور از عقل است، اما چه کنیم که چنین حمله ایی در بین راهبران و رهروان ادیان و ایدئولوژی های مختلف به وفور یافت می شود، و انگار پایانی بر این امر غیر عقلی متصور نیست، و تبعات آن دامنگیر همه ی انسان ها می شود و خواهد شد.

به رغم کنجکاوی هایی که وجودم را برای شنیدن سخن مردی که، سخنش این چنین ریختن خونش را مباح کرد، پر کرده بود، ولی متاسفانه تاکنون هرگز فرصتی دست نداد، تا درنگ و گذری در محتوای کتاب جنجال برانگیز "آیات شیطانی" کرده، با نقطه نظرات رمان نویس مشهور هندی، مقیم باختر زمین، آقای سلمان رشدی [1] آشنا، و از متن و اصل سخن او بی واسطه آگاه شوم، و به عمق و سطح سخنش در حد توان فکری خود پی برده، و ببینم چه گفته است که این چنین احکام قتل را، به سوی خود سرازیر کرد، لذاست که ارزیابی کافی از سخن، و سطح علمی، و نوع قلم این نویسنده مسلمان زاده ی مهاجر و پناهنده به باختر زمین ندارم.

لیکن به ظاهر ایشان به درست یا غلط، بر اساس، و یا با وام گرفتن از متن و محتوای احادیث مندرج در کتب حدیث علمای بزرگ اهل اسلام، از جمله حدیثی با محتوای داستان سوال برانگیز غرانیق [2] ، متنی بلند نوشت، و نقطه نظرات خود را، در قالب این نوشته، بر این احادیث باز کرده است، که این نوشته به مذاق برخی از مسلمانان خوش نیامده، "احساسات آنان را جریحه دار" کرده، که منجر به اعتراض علیه وی گردید، و در این گیر و دار بود که از جمله حکم قتل وی توسط بنیانگذار ج.ا.ایران صادر گردید. [3]

اما سوالی که ذهنم را درگیر کرده این است که، آیا مواردی برای جریحه دار کردن احساسات دیگر انسان های در زمره دیگر ادیان و اعتقادات، در اعتقاد و اعمال ما مسلمانان و حتی قرآن که اصلی ترین سخن وحی ماست، وجود ندارد که احساسات آنان را نیز این چنین، چون احساسات ما مسلمانان به آشوب کشد و...، و حکم به قتل ما مسلمانان دهند؟! پس با وجود چنین اعتقادات و اعمالی در نزد ما اهل اسلام، چرا باید از مقابله مثل، و یا سخن آنان، این چنین بر آشوبیم؟!

به عنوان مثال تمام اعمالی که، مدعای پیروی از احکام و دستورات دینی اسلام را داشته، و در طول حاکمیت های دور و دراز اسلامی (از بنی امیه تا داعش و طالبان و...) انجام شده، و می شود که هر کدام تشویش خاطر هر خواننده و شنونده ایی حتی مسلمان را باعث می شود، و از جمله دل اهل عالم را به درد می آورد، و یا حتی دستور روشن اسلام به "قتل و کشتار [4] ائمه کفر [5] " که به طور صریح در قرآن ذکر شده است، که کشتن سران و ائمه کفر، یعنی کشتن راهبران و بزرگان منتخب توسط مردمانی دیگر، که ما از آنان به "کافر" تعبیر می کنیم، را دستور می دهد، آیا اگر دین دیگری پیروان خود را به کشتار سران و ائمه اسلام، و مسلمانان، به این صراحت، و طبق همین منطق دستور دهد، احساسات ما به جوشش در نخواهد آمد؟!! و یا نجس و پلید انگاشتن دیگران [6] به خاطر عدم اعتقاد آنان به خدا و پیامبر ما، آیا منجر به جریحه دار شدن احساسات دیگر انسان ها نمی شود، که طبق احکام اسلامی، ما انسان های خارج از دین اسلام و اعتقاد خود را، کافر و ناپاک و نجس و پلید اعلام می کنیم؟!،

آیا اگر متون دینی و یا راهبران و نویسندگان آنان، ما مسلمانان را به خاطر عدم اعتقاد به اصول و فروع دین شان، نجس و ناپاک و واجب القتل و کافر اعلام کنند، احساسات ما مسلمانان جریحه دار نمی شود؟! و آیا این حق طبیعی را برای آنان نیز قائلیم که از راهبران و بزرگان و مردم ما، در صورت تمسخر و هجو و... دین و مرام آنان، کشتار کنند، و اهل جامعه اسلام را نجس و ناپاک اعلام دارند و...

و این سوال دیگر همیشه برایم باقی بود که وقتی نازل کننده قرآن بر قلب پیامبر اسلام، با شجاعت کامل اهالی قلم و صاحبان سخن در میان دشمنان خود را به مبارزه کلامی و سخن گفتن می طلبد، که بنشینند و تمام عقل و منطق خود را بکار گیرند و مثل قرآن را بنویسند، [7] چرا ما مسلمانان باید از این گونه نوشته ها، احساس ترس و خطر و تشویش کرده و اگر نویسنده ایی، اثری و یا نوشته ایی به طنز و یا جدی از یک حدیث، یا روایتی از زندگی پیامبر، و یا روایت های موجود از اسلام، یا حتی اعتقادات و یا روش او را، دست مایه نوشته ایی به مخالفت قرار داد، آنرا مبنای حمله فیزیکی به او کرده، و مدعیان دینی که خود را مدعی "معجزه کلام"، اهل سخن، و صاحب اندیشه نجات بخش جهانی می دانند، آیا مجازند که مخالفان کلامی، و اهل سخن در جبهه مقابل، و رقیب خود را تهدید به قتل و نابودی کنند؟!!

اگر روزی رقبای اسلام، و یا دیگر ادیان و ایدئولوژی ها نیز، به چنین رویکرد قهر آمیزی، آمیخته با ترور و خشونتِ لخت روی آورند، آیا این شروع یک کشتار دومینو وار و ترور از اهل کلام و سخن نخواهد بود، و منجر به یک نزاع بی پایان در میان تنوعی از ادیان و اعتقادات جور وا جور نخواهد شد، که به جنگی بی پایان از کشتار آنان تبدیل شده، و اهل سخن و کلام را در بین ادیان مختلف طمعه خود کند؟!

در حالی که قرآن مملو از کلمات مخالفین خداوند است، به خصوص رقبای سرسخت زمینی اش، همچون انسان های قدرتمند و حاکمانی چیره دست، چون نمرود و یا فرعون که در اوج تکبر خود را، خودِ خداوند باری تعالی می دانستند [8] ، و از قضا همین جمله، که بالاترین حرف و سخن مخالف، در برابر ادعای خداوندی خدای ماست را، خود خداوند، در قرآن خود ذکر کرده، و آنرا ماندگار می کند، و یا دشمنان آسمانی او مثل شیطان [9] که اگر خداوند چیزی در این باره ثبت نمی کرد، و ما را از وجود او مطلع نمی کرد، هیچکس از دشمنی او با خدا و انسان باخبر نمی شد، و خداوند با بیان سخن شیطان به نوعی "اشاعه فحشا" کرده، و سخن دشمن خود و انسان را در بین خلق خود ماندگار و ترویج کرده است! و...

وقتی خداوند این چنین از نشر سخن دشمن خود احساس ایمنی می کند، پس ما انسان ها را چه شده است که باید اینقدر نسبت به نقد، هجو، و یا حتی تمسخر نسبت به اعتقادات خود توسط دیگران، حساس باشیم، که گویندگان آن را از داشتن جانی منع کنیم، که خداوند، که صاحب همه ماست (دوست و دشمن)، آگاهانه خود این حق را به مخالفین خود اعطا کرده است،

آیا جا ندارد به فرهنگ مدارا و آسان گرفتن ها (تسامح و تساهل)، که لایق اهالی فکر و سخن است، باز گردیم، خصوص پیروان مکتبی که انسان ها را به نزاع، خصومت و جدال برازنده و مناسب انسانی ("مجادله [10] احسن") فرا می خواند، آیا جا نداشت که حمله فیزیکی به صاحب سخنی همچون سلمان رشدی، که نویسنده کتاب های متعددی است [11] ، و یا همین نویسنده مشهور و زبردست ایرانی خودمان، آقای احمد کسروی [12] ، و بسیاری از نویسندگان مصری، فرانسوی  و... که به تیغ انتقام مسلمانان محکوم و حکم شان اجرا شد، را به مقابله و بحث علمی، و نزاع و خصومت در خور (احسن) انسان های مومن، تبدیل می کردیم، و صاحبان سخن در جبهه اسلام، آنها را در مناظره علمی، و سخن سنجیده، فرا می خواندند، و بعد از مناظره احسن و دمیدن روح ایمان و مهربانی به کلام، او را به پس گرفتن سخنی که از نظر ما ناصواب و یا ناثواب در نظر گرفته می شود، مجبور می کردیم، تا بازداشتن آنان از طریق ایجاد ترس و رعب از قتل و کشتن، که به سکوت وادار شوند؟!

رویه کشتار و ترور صاحبان قلم و سخن، برای دینی که معجزه اش "کلام" است، و کلامش با "بخوان" (اِقرا) آغاز می شود سوال برانگیز نیست؟! آیا حرکت قلمِ صاحب سخنی همچون بنیانگذار ج.ا.ایران، بر کاغذ زیباتر است که با نوشتن کتاب "کشف الاسرار" به مقابله فکری با رقیب مدعی خود، "اسرار هزار ساله" ی آقای حکمی زاده می رود، یا حرکت چاقوها که سلاح اهل ... است و بر بدن بی دفاع نویسنده ایی صاحب فکر فرو می روند، و با ترور و قتل فجیع قلم به دستِ قهاری همچون احمد کسروی، اهداف خود را دنبال می کند. 

به نظر می رسد پیروی از این جمله عارف نامی ایرانی، برای اهل سخن در اسلام سزاوار تر است که می فرماید "هر که در این سرای در آمد نانش دهید و از ایمانش مپرسید (که پیرو چه اعتقادی است)، که آنکه نزد باری تعالی (خداوند) به (اعطای) جان ارزد، در خوان [13] بوالحسن (خرقانی) به نانی ارزد". 

و وقتی سفره نعمت "زندگی ارزانی شده توسط خداوند" برای دوست و دشمن او، این چنین باز و گسترده است، چرا در خوان تحمل ما مسلمانان این چنین، داشتن چنین حقی، تنگ شده است، که جان ها، بخصوص جان اهل سخن و کلام (درست و یا نادرست گویان)، این چنین بر باد عصبانیت و عدم تحمل ما به تاراج می رود، و در فضایی از رعب و وحشت، برای تفکر و اعتقاد خود، ایمنی می جوییم و از نقد، تمسخر، هجو و مخالفت و... این چنین می هراسیم؟!! آیا نباید روزی چاقو هایی که برای بریدن رگ مخالفین کلامی خود مهیا کرده ایم را، غلاف کرده، و به سخن، مناظره و پاسخ کلامی آشکار و نوشتاری محققانه با آنان روی آوریم؟

گرچه هنوز از این ترور و ابعادش خبر موثقی بیرون نیامده است، ولی خدا کند، چنین قتل و تروری برای دفاع از اسلام صورت نگرفته باشد و...

[1] - "سَلمان رُشدی (متولد ۱۹۴۷ میلادی، بمبئی)، نویسنده تبعه انگلیس و هندی‌تبار که با نگارش کتاب «آیات شیطانی»، شخصیت پیامبر اسلام(ص)، صحابه و همسران او را مورد اهانت قرار داد. دستمایه وی در این داستان‌پردازی‌ها، افسانه‌های جعلی مندرج در کتاب‌های حدیثی اهل سنت بود. حکم اعدام سلمان رشدی از سوی امام خمینی، در ۲۵ بهمن سال ۱۳۶۷ش صادر شد. رشدی در آمریکا تحت تدابیر امنیتی زندگی می‌کند. او در ۲۱ مرداد ۱۴۰۱ش در مراسمی در شهر نیویورک هنگام سخنرانی، با چاقو مورد حمله قرار گرفت و از ناحیه گردن زخمی شد.  سلمان احمد رشدی پنجشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۲۶ در شهر بمبئی هند از خانواده‌ای مسلمان به دنیا آمد. نام پدر او انیس احمد رشدی و نام مادرش نگین بهات بود. پدرش وکیل و فارغ التحصیل دانشگاه کمبریج بود که به تجارت روی آورد. سلمان رشدی سه خواهر دارد. او در کتاب خاطرات خود در سال ۲۰۱۲ نوشته پدرش نام رشدی را از نام ابن رشد، اخذ کرده است. سلمان رشدی هم‌چنین در مصاحبه‌ای گفته‌است: «خانواده من به اسلام گرایش داشتند، ولی در خانه ما خبری از دین نبود. فقط سالی یک بار مرا برای عبادت به مسجد می‌بردند. مثل مراسم سال نو مسیحیان. یک دایه مسیحی داشتم...، اکثر دوستان من غیرمسلمان بودند. پدرم از قانون قرآن در منع نوشیدن مشروبات الکلی تبعیت نمی‌کرد. خوشبختانه می‌توانم بگویم که پدر و مادر من مسلمان بدی بودند». سلمان رشدی پس از تحصیلات ابتدایی در بمبئی به یک مدرسه انگلیسی در هند با عنوان (کلیسای جامع و مدرسه جان کانن) رفت. تدریس انجیل،‌ جزو متون آموزشی این مدرسه بود. در آن زمان، تربیت در یک مدرسه انگلیسی برای هندیان ارزش خاصی داشت. خود درباره تحصیل در این مدرسه انگلیسی می‌گوید: "در آنجا من دو چیز را کشف کردم؛ اول نداشتن تعصبات نژادی و دوم، درک و تجسم خارجی بودن؛ تجربه‌هایی که انسان پیش خود می‌اندوزد". او به گفته خودش، بعدها برای از میان برداشتن حس تعصب و خارجی بودن، مبارزات بسیاری را انجام داده است. سلمان رشدی برای ادامه تحصیل در ۱۴ سالگی عازم انگلستان شد. در مدرسه مختلط «راگبی» انگلیس درس خواند و به دانشگاه سلطنتی کمبریج راه‌یافت و در رشته تاریخ، تحصیل کرد. او در انگلستان با نوشتن مقالات تبلیغی به تأمین مخارج زندگی پرداخت، شناسنامه انگلیسی گرفت و تبعه آنجا گردید".

[2] - "افسانه غَرانیق واقعه‌ای است که در آن ادعا شده پیامبر اسلام (ص) هنگام تلاوت سوره نجم، تحت تاثیر شیطان دو عبارت غیر قرآنی را بین آیات این سوره خوانده و تصور شده که این دو نیز، آیات وحی است. اما جبرئیل پیامبر را این اتفاق آگاه ساخت. این واقعه، بنابر روایات مذکور، حدود دو ماه پس از هجرت مسلمانان به حبشه روی داده است. تعدادی از کتاب‌های تاریخی و تفسیری اهل‌سنت، از جمله سیره ابن‌اسحاق، الطبقات الکبری و تفسیر طبری به ذکر روایات مرتبط با ماجرای غرانیق پرداخته‌اند؛ در مقابل، بسیاری از عالمان اهل‌سنت و شیعه با استدلال‌هایی، وقوع ماجرای غرانیق را زیر سوال برده‌اند. منابعی از جمله تفسیر الدر المنثور، السیرة الحلبیه، تفسیر طبری و فتح الباری، از منابع تفسیری اهل‌سنت، روایاتی در این باره ذکر کرده‌اند که بر این اساس، پیامبر حدود دو ماه پس از هجرت مسلمانان به حبشه در جمع مشرکان بود که سوره نجم بر وی نازل شد. حضرت محمد(ص) این سوره را تلاوت کرد تا به آیه نوزدهم و بیستم رسید (أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّى وَ مَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى) و در این هنگام تحت‌تأثیر شیطان قرار گرفت و گمان کرد که این عبارتِ مشهور در میان مشرکان و مورد قبول آنها نیز جزو سوره نجم است: «تِلْکَ الْغَرانیقُ الْعُلی وَ إنّ شَفاعَتَهُنَّ لَتُرْتَجی"؛ آنها(بت های لات و عُزّی و منات) پرندگان زیبای بلند مقامی‌اند و از آنها امید شفاعت می‌رود». بر این اساس حضرت محمد(ص) عبارات مذکور را نیز به گمان وحی بر زبان آورد، اما شب ‌هنگام که جبرئیل نزد پیامبر(ص) رفت و وی سوره نجم را قرائت کرد و دو جمله مزبور را هم ذکر کرد، جبرئیل عبارات «تِلْکَ الْغَرانیقُ الْعُلی وَ اِنّ شَفاعَتَهُنَّ لَتُرْتَجی» را انکار کرد و پیامبر(ص) گفت: «چیزی به خدا نسبت دادم که نفرموده است؟» پس از این خداوند آیات ۷۳ تا ۷۵ سوره اسراء را به پیامبر وحی کرد که ترجمه آن چنین است: «و نزدیک بود که تو را از آنچه به سوی تو وحی کرده‌ایم گمراه کنند تا غیر از آن را بر ما ببندی و سپس تو را به دوستی خود گیرند؛ و اگر تو را استوار نمی‌داشتیم، قطعاً نزدیک بود کمی به سوی آنان متمایل شوی؛ در آن صورت، حتما تو را (عذابی) دو برابر (در) زندگی و دو برابر (پس از) مرگ می‌چشانیدیم، آنگاه در برابر ما برای خود یاوری نمی‌یافتی.»".

[3] - ویکی شیعه : "مؤلف کتاب آیات شیطانی و همچنین ناشرین آگاه از محتوای آن، محکوم به اعدام هستند. هر مسلمانی در هر نقطه‌ای آنان را یافت، آنها را اعدام کند تا دیگر کسی جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین کند. طبق این حکم، هر کسی در این راه کشته شود، شهید است".

[4] - ترجمه آشکار این آیه که می فرماید "بر شما قتال و جنگ مقرر شد، و شما از آن کراهت دارید، و چه بسیار مواردی که شما از آن کراهت دارید و همان برای شما خیر است، چه بسیار موارد که شما آن را دوست دارید و همان برای شما شر است، خدا می داند و شما از آن با خبر نیستید" سوره بقره آیه 216 كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ "(ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب (یهود و نصاری) که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمی‌دانند و به دین حق (و آیین اسلام) نمی‌گروند قتال و کارزار کنید تا آن‌گاه که با دست خود با ذلت و تواضع جزیه دهند." سوره توبه آیه 20 (قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّىٰ يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ) و همچنین ترجمه الهی قمشه ایی از آیه 12 سوره توبه "شما (اى اهل ايمان) با آن كافران (ائمه کفر) به قتال و كارزار برخيزيد (و آنان را به قتل رسانید) تا خدا آنان را به دست شما عذاب كند و خوار گرداند و شما را بر آنها منصور و غالب نمايد و دلهاى (پر درد و غم) گروهى اهل ايمان را (به فتح و ظفر بر كافران) شفا بخشد". "وَ إِنْ نَکَثُوا أَيْمانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَ طَعَنُوا في‏ دينِکُمْ فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ إِنَّهُمْ لا أَيْمانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنْتَهُونَ"  

[5] - "به پیشی‌گیرندگان در کفر و مقتدای دیگر کافران ائمه کفر گفته می‌شود.  کفر در لغت به معنای پوشاندن و پنهان‌کردن چیزی است و مقصود از آن در اینجا انکار وحدانیت خدا یا شریعت و نبوت است، بنابراین، ائمه کفر که ترکیبی اضافی است بر کسانی اطلاق می‌شود که در کفر بر دیگران پیشی گرفته، دیگر کافران از آنان پیروی می‌کنند". ویکی فقه

[6] - "در اصطلاح فقه اسلامی، نجس به مواردی گفته می‌شود، که تماس با آن‌ها و آنچه با شرایطی به آن‌ها برخورد کند، نوعی از ناپاکی یعنی همان نجاست، را به برخورد کننده منتقل می‌کند، راغب اصفهانی در مفردات می‌نویسد که نجاست به معنی هرگونه پلیدی است و در دو گونه است: پلیدی حسی و پلیدی باطنی. طبرسی در تفسیر مجمع‌البیان می‌نویسد: به هرچیزی که سرشت انسان از آن متنفر است نجس گفته می‌شود. سوره توبه آیه 28 : ای کسانی که ایمان آورده‌اید، جز این نیست که مشرکان پلیدند، از این رو نباید پس از امسال به مسجدالحرام نزدیک شوند؛ اگر هم از فقر و کسادی می‌ترسید خدا اگر بخواهد به زودی شما را از فضل خویش بهره‌مند می‌گرداند، مسلماً خدا دانای حکیم است".

[7] - در حالی که خداوند خود حتما می دانستند که اگر آنان بنشینند و بنویسند، آنچه خواهند نوشت تنها در استحکام ادبی و منطقی ممکن است مثل قرآن نوشته شود، در حالی که از نظر محتوا و کلام و سخن، به حتم، بر اساس اعتقاد و منطق فکری خود آنان، که در ضدیت با پیام اصلی قرآن است، خواهند نوشت، اما این اجازه و تحدی را دارد، که علما و صاحبان سخنِ مخالف را به مبارزه طلبی کلامی و سخن فرا می خواند، چرا که سخن خود را آنقدر مستحکم می داند که نوشته آنان، به ضعف این سخن نمی انجامد، و این ناشی از اعتماد به نفس نازل کننده آیات است، حال ما مسلمانان، و مدعیان پیروی از جنین خدایی را چه شده است که این چنین اعتماد به نفس خود را از دست داده ایم، و این چنین واکنش قهری نشان دهیم.

[8] - سوره نازعات آیه 24 "آنگاه گفت : من پروردگار بزرگ شما هستم" فَقال اَنا رَبُکم اَلاعلی

[9] - "شیطان موجودی غیر فیزیکی در ادیان ابراهیمی است که به عقیده باورمندان به آن، انسان‌ها را گمراه و به انجام گناه ترغیب می‌کند. براساس تفسیرهای کتب دینی اسلام، ابلیس یکی از جن‌ها بود که بر اثر پارسایی زیاد به درجه فرشتگان راه یافت و مقرب‌ترین نزد خدا گشت، زمانی که خداوند آدم را آفرید به همه ی فرشتگان از جمله ابلیس گفت به او سجده کنند اما شیطان بخاطر تکبر و غروری که داشت سجده نکرد و گفت من از آتش هستم و این از خاک، من برتری دارم چگونه می‌توانم به این سجده کنم؟ پس جزای نافرمانی از خدا، رانده شدن از بهشت بود در این هنگام شیطان که از آدم متنفر شده بود از خداوند به ازای پرستش و عبادت فراوانی که انجام داده بود برای خود فرصت خواست تا آدم و فرزندانش را فریب دهد و خداوند نیز به او تا روزی معین مهلت داد، در تاریخ طبری در روایاتی از ابن‌عباس نقل شده: ابلیس از فرشتگان بود و نامش عزازیل بود و در زمین ساکن بود. فرشتگان ساکن در زمین جن نام داشتند. ابلیس به عبادت همی کوشید و در دانش از همه پیش بود و به همین سبب مغرور شد و در برابر فرمان خدا عصیان نمود.  در شاخه‌ای از عرفان به این نظر که شیطان فقط خدا را لایق سجده شدن می‌دانست و این امر به عشق بالای شیطان به خدا تعبیر شد، به نقلی بسیاری از عرفا به دنبال این سطح عشق نسبت به خدا بودند. اما شیطان چون خودش را بالاتر از انسان می‌دید از روی تکبر و حسادت به او سجده نکرد؛ و بنا به نظر بسیاری از دانشمندان الهیات، پایه و اساس تفکر و ذات وجودی شیطان، از الهیات زرتشتی وارد ادیان ابراهیمی شده‌است. به‌خصوص بعد از تبعید یهودیان به بابل و آشنایی آنان پس از فتح بابل با آیین و فلسفهی وجودی اهریمن در آیین زرتشت. با مطالعه دقیق تورات و در نظر گرفتن بازه  زمانی به‌راحتی می‌توان متوجه شد که شیطان و ارواح پلید بعد از مراجعت یهودیان از تبعید در آیین یهودیت به متون تورات وارد گردیده‌است"

[10] - آشوب، جدال، جرو بحث، جنگ، خصومت، دعوا، ستیزه، کشمکش، مجادلت، مکاوحت، مناقشه، (کلمه نزاع در مقابل مصالحه قرار می گیرد)

[11] - برخی از آثار سلمان رشدی به ترتیب سال نشر از این قرار است :

۱۹۸۱/ بچه‌های نیمه‌شب

۱۹۸۳/ شرم

۱۹۸۸/ آیات شیطانی

۱۹۹۸/ هارون و دریای قصه‌ها

۱۹۹۰/ در حسن نیت

۱۹۹۲/ جادوگر شهر اُز

۱۹۹۴/ شرق، غرب

۱۹۹۸/ ماهاتما گاندی

۱۹۹۹/ زمین، زیر پای او

۱۹۹۹/ تصور کن هیچ بهشتی وجود ندارد

۲۰۰۱/ خشم

۲۰۰۲/ گامی به آن سوی خط

۲۰۰۵/ شالیمار دلقک

۲۰۰۸/ جادوگر فلورانس

۲۰۰۸/ بهترین داستان‌های آمریکایی

۲۰۰۹/ یک ترشی خوب

۲۰۱۰/ لوکا و آتش زندگی

۲۰۱۲/ جوزف آنتون (خاطرات)

۲۰۱۵/ دو سال و هشت ماه و بیست و هشت شب

۲۰۱۷/ کاخ طلایی

[12] - "سیّد احمد حُکم‌آبادی (۸ مهر ۱۲۶۹ – ۲۰ اسفند ۱۳۲۴) که بعدها نام خانوادگی کَسرَوی را برگزید، تاریخ‌نگار، زبان‌شناس، پژوهشگر، حقوق‌دان و اندیشمند ایرانی بود. وی استاد ملی‌گرای رشته حقوق در دانشگاه تهران و وکیل دعاوی در تهران بود. احمد کسروی در حوزه‌های مختلفی چون تاریخ، زبان‌شناسی، ادبیات، علوم دینی، روزنامه‌نگاری، وکالت، قضاوت و سیاست فعالیت داشت. وی بنیانگذار جنبشی سیاسی اجتماعی با هدف ساختن یک «هویت ایرانیِ سکولار» در جامعه ایران، موسوم به جنبش «پاک‌دینی» بود که در دوره‌ای از حکومت پهلوی شکل گرفت. کسروی خواستار مبارزه با «واپس‌ماندگی فکری و علمی» و روشن‌گری در تمامی وجوه زندگانی بود؛ وی از آنچه «اوضاع زندگی، خرافه‌گرایی و آداب اجتماعی» مردم ایران می‌دانست انتقاد داشت؛ موضع‌گیری‌های احمد کسروی در برابر کیش‌های رایج و نهادهای مذهبی و اخلاقی و مسلک‌ها و ارزش‌های سنتی و فرهنگی و تاختن او به باورهای دینی و فرهنگی از تشیع و بهائیت گرفته تا شعرهای خیام، حافظ، سعدی و دیگران شاعران ایرانی، از جمله مواردی بود که مخالفت‌های بسیاری را علیه او برانگیخت. آثار احمد کسروی بالغ بر ۷۰ جلد کتاب به زبان‌های فارسی و عربی است. از مهم‌ترین آثار کسروی می‌توان به دو کتاب تاریخ مشروطهٔ ایران و تاریخ هجده ساله  آذربایجان اشاره کرد که از مهم‌ترین آثار مربوط به تاریخ جنبش مشروطه‌خواهی ایران هستند و تا به امروز مراجع اصلی محققان درباره جنبش مشروطیت ایران بوده‌اند. وی در کتاب آذری یا زبان باستان آذربایجان، برای نخستین‌بار این نظریّه را مطرح کرد که زبان تاریخی منطقه  آذربایجان پیش از رایج‌شدن زبان ترکی آذربایجانی که مورخان از آن به نام «آذری» یاد کرده‌اند، زبانی از خانواده  زبان‌های ایرانی بوده‌است. این نظریه امروز در میان دانشمندان به‌طور عام پذیرفته شده‌است. احمد کسروی در ۲۰ اسفند ۱۳۲۴ و در سن ۵۵ سالگی، در اتاق بازپرسی ساختمان کاخ دادگستری تهران به ضرب «گلوله و ۲۷ ضربه چاقو» توسط افراد گروه «فدائیان اسلام»، ترور شد".

[13] - فرهنگ دهخدا : "طبق بزرگی را گویند که از چوب ساخته باشند چه طبق کوچک را خوانچه گویند. (برهان قاطع). سفره  فراخ و گشاده . (ناظم الاطباء)."

 ناامیدیم از خدایانِ زمین و آسمان [1]

کهنه بت ها بر زمین و آسمانم چیره اند      بت مگو، بتساز اعظم بر جهانم چیره گشت

تنگ شد، قلب و دلم در بتکده از این مقال    کین بتم، بر بتکده، آرام، در فصلِ شرابی، چیره گشت

بتگری بر خاک گورِ چون منی، بت ساز شد       خدعه و تزویر بود، بر خاک پاکم چیره گشت

هر بتی بت ساز شد، از بی کسانی همچو من،     صورت و زانو به خاک، فخر و تکبر چیره گشت

عابدان بر خاک معبد، سجده گر شد بی حساب،     رونق بتخانه بر این، بت پرستان چیره گشت    

نا امیدم از بت و بتگر بدین شرح فریب،      بت گر و بت ساز هم، خود بر زبانم چیره گشت

بتگری، بر جان و مالم، بین کمند انداخته،         خود خدای سازگارم شد، بر خدایم چیره گشت

می خزاند نرمی این تازیان خون چکان،      بر تن و جانم، کنون، بر این جهانم چیره گشت      

می خروشد بر لبانم، ساز ناکوک حضور این بتان،      ترکه ی بیداد بر جان و جهانم چیره گشت

به نظم در آمده در 18مرداد 1401

[1] - این دنیا که ما دیدیم، رنجیدن ندارد!

زندگی آن‌قدرها هم ارزشِ دیدن ندارد!         این تُهی‌جامِ شکسته‌، لطفِ بوسیدن ندارد

بی‌جهت، زیر درختانِ نظرکرده نشستیم         میوه‌ی اِغوای باغ‌ِ خواب‌ها، چیدن ندارد!

ناامیدیم از خدایانِ زمین و آسمان هم           کهنه‌بُت‌ها را، کسی رویِ پرستیدن ندارد!

این نقابِ کهنه را از چهره‌اش بردارد ای کاش  دلقکِ غمگین که شغلی غیرِ خندیدن ندارد!

ریشه‌های شاخسارِ رنج، در خـاکِ تمنّا‌ست    ورنه این دنیا که ما دیدیم، رنجیدن ندارد!

رستگاری، خانه دارد بر پُلی سست و مُعلّق    اضطرابِ جاودان‌ماندن که جنگیدن ندارد

هیچ فرقی گوئیا بین عروسی با عزا نیست    چاره‌ای گل یا گلایُل، غیرِ پوسیدن ندارد

بادها لال و بِلاتکلیف و دلگیرند از صبح      آسمانِ ابریِ شب، قصـدِ باریدن ندارد....

نظم نوشته ایی از استاد عبدالحمید ضیایی

در این پهنه ی آب های بیکران حیرانی [1] که مدعیان راهبری و گذر انسان، از این وسعت بی انتها، در هر دوره ایی خود را به محک روزگار کشیده، درستی و یا نادرستی ادعاهای خود را روشن کرده، به دید همگان کشیده اند، به هر دوره ایی که بنگری پر است از مدعیانی که هر یک با غرور و تکبر خاصی، خود را، تنها راه و روزنه ی منتها به ساحل نجات دانسته، هر یک چند تخته ایی را سرهم، بر هم میخ کرده، و شناوری به تناسب قد و قواره فکری خود تدارک دیده، از آن به عنوان تنها کشتی نجات یاد می کنند، که هر که بر آن شود، نجات خواهد یافت، و هر که نشود هلاک، و درست و یا نادرست، خود را دروازه ورود به راه نجات و سرمنزل سعادت تصور می کنند، و هر یک ملزومات این سفر را، خاص، و نزد خود دانسته، و اینکه تنها آنانند که از این راه، و کیفیت عبور از آن آگاهند و...،

اما پهنه آب های خروشان و حتی آرام اقیانوس زندگی، مملو از لاشه شناور های شکسته ایی است که از راهبران و سرنشینان آنان، دیگر خبری نیست، و این حکایتگر حوادث سختی است که بر سرنشینان این جزیره های ادعا و... رفته است، و راهبران و رهروانی صادق و ناصادقی را می توان بر این بازمانده های توفان حوادث تصور کرد، که دیروزی، با غرور و اطمینان بر این چند تخته چیده شده بر نظمی خیره کننده، و خاص نشسته بودند، و اکنون آثاری از آن همه ادعا و شوکت و غرور نمی توان یافت، و چون پرده های تزویرِ دکانداران مدعی ادعاهای پر طمطراق، در  رویارویی با موج، در هم درید، و رویاهایی را می توان دید، که در هم پیچیده، و نقش بر آب شده، به نابودی برده، و خود نیز، رفته اند؛

 هر چند گویا منطق گفتاری و تفکری آنان، به همراه دال و مدلول آنان، در زمانی خود به بهترین نحو، در کنار هم خوب چیده شده، و به هم دوخته شده بودند، و چنان درست به نظر می رسید، که تو گویی این میخ و تخته ها، تنها حاملان موفق رهروان راه نجات خواهند بود، حال آنکه به واقع، آنان حتی نتوانستند که نجات دهنده خود، از امواج غرق کننده باشند، حال آنکه امروز به تخته پاره هایی توفان زده، در هم کوبیده و... تبدیل، بر آب های آرام بعد از توفان، و یا به هنگام عبور، شناورند، تا به دیدگان کسانی کشیده شوند، که دروازه های دیدن و شنیدن را بر حواس خود نبسته اند، و چون دل و جان سپردگان، دیدگان، در پس سر راهبران ندوخته، گاه به اطراف خود هم نظری دارند، و در تاریخ این راه، نجات، منجی و...، در جستجوی عاقبت و نتایجند، و می کاوند، و در عاقبت دیگرانِ رفته در این راه ها، غور می کنند.

گرچه دریا حکایت تلخی از شکست و غرق بسیاری در دل خود دارد، آثار زیادی را به نمایش نمی گذارد، اما آنان را که به عنوان مستوره ایی بر سطح آب می آورد، حکایتگر وضع اسفناکِ اساس سست ادعاهایی است که، در روزگار خود چنان مستحکم می نمایاندند، که راهبران و رهروان، بی اعتقادان و شک کنندگان در آن را، لایق مرگ و نابودی می دانستند، اما به هنگام بحران و مواجهه، تمام آن کبر و غرور نقش بر آب گشته، تا هر رهگذری بر این ساحل توفان زده، و بعد از توفان، حکایت مدعیان راه و چاه را، در پهنه دریا، به چشم خود ببینند و حدیث مفصلی از این مُجمل بخوانند.

چه سود، که بعد از هر فاجعه ایی از این دست، اندوه و افسوس هایی بر پا می شود، و به اندک زمانی همه چیز به فراموشی می رود، مدعیان نجاتی، دوباره بر آمده، "روز از نو، روزی از نو" دست به کار می شوند، دکان های ادعا با مدعیانی پر شور، دوباره بازگشایی می شوند، و دکانداران بساط ها می چینند، و حتی از تخته شکسته های بر ساحل رسیده، از اجساد سابقین نیز سود جسته، زورق هایی دگر ساخته، تا عده ایی دیگر از رهروان راه عبور را، راهی راه دراز دریایی که هیچ کس از انتهای آن خبری ندارد، کنند، انگار نه انگار که اینجا عرصه سفرهای بلند و جمعی و فردی است، و واجدان افکار و ابتکارات عمیق می خواهد، تا در روشنای روزهای روشن و بلند، و شب های دراز و تاریک، در مقابل چشم و نظر همگان، راه را وجب به وجب، با کمک عقلی جمعی، در فضایی باز و روشن، پیش رفته، و از ادعا کاسته، خود را به عرصه تجربه ی گذر انسانی سپارند، و پیش روند؛

زورق مدعیان عبور، که تنها مجهز به متاع بازار سازندگان کلمات و جملات زیبا و دلربایند، ره به عبور نتوانند یافت، که مدعیان تهی مغز، این بازار را با کلماتی زیبا و نا زیبای خود سرگرم کرده، و هر یک از قدرت شگرف، و از طراحان قَدر قُدرت عبورِ بی جایگزین خود گویند، و راست و دروغ را به هم آمیخته، چنان از عبور می گویند، که تو گویی که کلید دروازه عبور، تنها در دست آنان است،

اما تاریخ نشانگر یک دنیا دروغ و تزویر و خدعه در این مسیر است، که اکنون نقش بر آب ها بسته و مدت هاست که دیگر، دنیا در عین تشنگی به دیدار ساحل مقصود، می رود تا از حرف مدعیانی که سده ها و بلکه هزاره هاست که، ادعای عبور و عبور دادن دارند، و هنوز عبوری را به ثبت نرسانده اند، عبور کرده، به خود آیند و دیگر افسار و عنان خود، این چنین به شکست خوردگان تاریخِ ادعا نسپارند، و راه به منطق ریاضی قوانین عصر و انسان کشند، و از سفسطه و ملغمه ایی از واژگان تکراری و پر طمطراق بگذرند، و ره به راهی درست زنند، که حرکت در آن، وجب به وجب، قدم به قدم، به دور از ادعاهای بی اساس (و حتی با اساسِ) غیر قابل سنجش، به اساس تجربه جمعی کشیده شده، سفرهای بلند و رویایی، قدم به قدم و وجب به وجب، با اتکا به عقل جمعی، در فضایی روشن رقم خورد.

و این مدیون انسان هایی است که به ساحل های تفکر و مشاهده نشسته اند، و نشانه ها از ساحل و دریا می جویند، تا راز از راهی بگشایند، که هزاران هزار، روزی در آن پای گذشته، در آن گرفتار آمده اند، و این چشم های نکته بین آنان است که می تواند، رازها از این مستوره های کمِ به ساحل رسیده، بگشایند، و پرده از راز خدعه گران دکان و دکانداران راه عبور، بردارند.  

[1] - حیرت از نگاه عارفِ خرقان، ابوالحسن خرقانی : "و گفت: تحیّر چون مرغی بُوَد که از مأوای خود بشود به طلب چینه، و چینه نیابد و دیگر بار راه مأوی نداند." (نوشته بر دریا، شفیعی کدکنی، نشر سخن، ص۲۰۹).  

حیرت از نگاه عارفِ خرقان

"و گفت: تحیّر چون مرغی بُوَد که از مأوای خود بشود به طلب چینه و چینه نیابد و دیگربار راه مأوی نداند."
(نوشته بر دریا، شفیعی کدکنی، نشر سخن، ص۲۰۹). 

چقدر غمناک است شرایطی که بر کشورهای خاورمیانه می رود، که این منطقه را در دنیا، به مرکزی برای دیکتاتوری، جنگ، استبداد، خونریزی، خشک مغزی، فقر، گرانی، تنگدستی، آوارگی، تندروی، ارزانی جان انسان ها، بی حرمتی ناموس و مال آنها و... تبدیل کرده است، امواج آزادیخواهی برخاسته در این منطقه نیز، به کمتر زمانی، به دیکتاتوری هایی جدید، و خشن تر تبدیل می گردد، نتایج انقلاب ها، و ارزش های آن، از بین می رود، و حرکت های مردمش همواره عقیم می گردد، و بدتر از همه، گوش ها به وضع حقوق بشر و کرامت انسانی در این منطقه، همواره کر است، این سرزمین لعن شده، همواره آبستن خون، زندان های بزرگ، دیکتاتوری های طولانی، جنایات هولناک و... است، و مردمش میان تاریخی از تمدن های بزرگ، و ثروت های بی شمار و...، در فقر، فلاکت، استثمار، استبداد، استکبار و... دفن شده اند.

تنها 12 سال قبل [1] بود که مردم آزادیخواه عرب، در بسیاری از کشور های عربی [2]، به ستوه آمده از تسلط و حاکمیت دیکتاتوری های مادام العمر و موروثی فردی، در میدان آزادی [3] پایتخت ها و یا شهرهای مهم کشورهای اسلامی جمع شدند، و یک صدا و با وحدتی مثال زدنی، شعار مشترک "مردم خواهان سقوط نظام هستند" [4] را سر دادند و دولت های مستبدِ دیکتاتوری های دیرپای خود را مجبور به ترک قدرت، و فرار به دامنِ اربابان مستبد و تمامیت خواه خود کردند، و یکی بعد از دیگری، قدرت را به زور و فشارِ قیام سراسری و مردمی، به نمایندگان مردم واگذار کردند،

این حوادث که به "بهار عربی" و بیداری اسلامی مشهور شد، باعث گردید تا سیل اخبار خوش هر روز از کشورهای مختلف خاورمیانه به گوش رسد، و هر روز به جای آواره شدن یک ملت، دیکتاتوری آواره گردیده، و نسیم آزادی بر این سرزمین های استبداد زده، و مبتلا به داغی استکبار، غرور و تکبر خودکامگان بی رحم، وزیدن آغاز کند، جرقه این حرکت بزرگ و زیبا، از کشوری کوچک، اما با مردمی آزادیخواه و سرآمد در بین کشورهای شمال افریقا، یعنی تونس آغاز شد،

و آن زمانی بود که مردم به جان آمده از مشکلات معیشتی، تمامیت خواهی، خودکامگی، گرانی، سلطه و...، به همراه دیکتاتوری بیخیال به حال مردم به جان آمده تونس [5]، با جسد نیمه سوخته در آتشِ جوانی 26 ساله و دستفروش به نام  محمد بوعزیزی [6] مواجه شوند که در اعتراض به تنگی معیشت و روزی، و برخورد نابهنجار و تحقیر آمیز نیروهای انتظامی تونس با خود، معترضانه تن فرسوده و در رنج و فشار خود را به آتش کشید، تا وجدان خواب آلود مردم خود را، به روزگاری تاسف باری که در آن بودند، بیدار نماید، و همین هم شد و دولت مستبد زین العابدین بن علی، دیکتاتور مادام العمر تونس، بعد از این اقدامِ این جوان شجاع تونسی، و قیام عمومی مردم این کشور، بعد از 23 سرنگون شد، و دیکتاتور مستبد تونس به دامن مدافع خود، یعنی عربستان سعودی گریخت.  

اما مردم تونس تنها 12 سال از ثمره انقلاب شکوهمند و افتخار آمیز خود بهره جستند، و تا اینجا، دیکتاتور جدید تونس، با برگزاری انتخاباتی فرمایشی، و خیانت بار، با کمک نزدیک به 28% مردم شرکت کننده در یک انتخابات تحریم شده توسط اکثریت مردم تونس، ثمره قیام مردم خود را بر باد داد، و اقلیتی با شرکت در انتخاباتی مشکوک و پر حرف و حدیث، سرنوشت اکثریتی از هموطنان خود را، با آرای ناچیز خود، به دست دیکتاتوری جدید در تونس سپردند؛ قیس سعید (رئیس جمهور تونس) [7] با برگزاری یک انتخابات تحریم شده، مدعیست 95% به مفاد قانون اساسی او، رای مثبت داده اند، و این واقعه رسوا را جشن گرفته است، حال آنکه تنها 28% مردمی که در خلال برگزاری یک انتخابات بسیار مشکوک و پر حرف و حدیث، به مفاد قانونی رای مثبت دادند که اختیارات زیادی به او در مقام رئیس جمهوری داده، و مجلس، قوه قضائیه و دولت را در ید قدرت او قرار می دهد، و بدین وسیله در یک پشتک و واروی سیاسی، یک انقلابی سابق، و یک روشنفکر حقوقدان، یک استاد دانشگاه و... جانشین دیکتاتوری مثل زین العابدین بن علی شد، و نظام انقلابی و جمهوری تونس اسیر رئیس جمهوری گردید که تمام قوای کشور را در تحت اختیار و سیطره قدرت خود خواهد داشت، و کسی بر او نظارت نتوانست کردن، و این چراغ پر فروغ آزادی از استبداد، و سلطه خارجی در شاخ افریقا، به همین راحتی خاموش شد.

این ضایعه اسفناک در توسعه و گسترش دیکتاتوری در منطقه ما را، به جامعه آزادیخواهان جهان، به خصوص آزادیخواهان و جمهوریخواهان تونس، و منطقه استبداد زده خاور میانه باید تسلیت گفت.

نام قیس سعید را هم باید در جمله رهبران خیانتکاری نوشت که به آرمان آزادیخواهی و نتایج قیام ملت های خاورمیانه خیانت کردند، و نتایج آزادیخواهی و جمهوریخواهی ملل مظلوم این منطقه را به باد طمع قدرت خود داده، و نظامات دمکراسی آنان را به دیکتاتوری های جدید تبدیل نمودند، او را به همراه دیکتاتورهای دیگری در مصر، سودان، سوریه و... باید نوشت که ارزش ها و نتایج انقلاب مردم خود را سرکوب، و بعد از آزادی، آنان را دوباره به استبداد و دیکتاتوری دچار، و بازگشت دادند.

[1] - سال  2010 میلادی

[2] -سران کشورهای تونس، مصر، لیبی، یمن از قدرت ساقط شدند، و قیام مدنی در بحرین و سوریه فوران های سراسری و بزرگی کرد اما به نتیجه نرسید، و با سرکوب های خونین عقیم ماند. تظاهرات های بزرگ در الجزایر، عراق، اردن، کویت، مغرب و سودان صورت گرفت، و اعتراضاتی نیز در لبنان، موریتانی، عمان، عربستان سعودی و صحرای غربی ثبت شد.

[3] - میدان التحریر

[4] - "اَلشَعب یُرید اِسقاط اَلنِظام"

[5] - تونس (Tunisia)،‏ شمالی‌ترین و بخشی از منطقه مغرب عربی در شمال آفریقا است که از غرب و جنوب غربی با الجزایر، از شرق و جنوب شرقی با لیبی و از شمال و شمال شرقی با دریای مدیترانه هم ‌مرز است. با مساحت ۱۶۳۶۱۰ کیلومتر مربع، ۱۱ میلیون نفر جمعیت دارد. پایتخت و بزرگترین شهر این کشور شهر تونس است که در ساحل شمال شرقی  1300 کیلومتری این کشور با مدیترانه واقع شده. تونس از دوران باستان سکونتگاه بومیان قوم بربر بوده‌ است.

[6] - طارق طیب محمد بن بوعزیزی (۱۹۸۴ – 2011 ژانویه 4) جوان دستفروش تونسی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰ در اعتراض به توقیف کالاهایش و تحقیری که یک مأمور زن شهرداری به او روا داشته بود خود را در مقابل ساختمان شهرداری به آتش کشید. اقدام بوعزیزی آغازگر انقلابی در تونس شد که به حکومت ۲۳ ساله زین‌العابدین بن علی بر این کشور پایان بخشید. چندین مرد دیگر در سایر کشورهای عربی چون مصر، الجزایر و موریتانی نیز به تقلید از بوعزیزی به خودسوزی دست زدند. در مصر، عبدو عبدالمنعم جعفر، یک رستوران‌دار ۴۹ ساله خود را در مقابل پارلمان مصر به آتش کشید و...

[7] - قیس سعید (زاده ۲۲ فوریه ۱۹۵۸) استاد پیشین قانون اساسی است که در انتخابات ۲۰۱۹ بعنوان یک کاندیدای مستقل وارد کارزار انتخاباتی شد و در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹ به عنوان هفتمین رئیس‌ جمهور تونس انتخاب گردید. وی که از حمایت هر دو جبهه چپ و محافظه‌کاران مذهبی برخودار بود، فرزند منصف سعید و لالا زکیا، خانواده‌ای از طبقه متوسط اما روشنفکر تونس است. سعید استاد دانشگاه تونس بود که در سال ۲۰۱۸ بازنشسته شد. وی بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ به عنوان دبیرکل انجمن قانون اساسی تونس خدمت کرد و از ۱۹۹۵ تاکنون نایب رئیس این سازمان بوده‌است. سعید همچنین به عنوان معاون دانشکده حقوق در دانشگاه سوسه، به عنوان کارشناس حقوقی برای اتحادیه عرب و انستیتوی حقوق بشر عرب فعالیت داشته‌است. سعید همچنین عضو کمیته ای بود که برای ارائه نظرات در مورد پیش نویس قانون اساسی تونس در سال ۲۰۱۴ دعوت شده بود.

اندیشه ام به نفس هایی تازه می اندیشد،

تا از زمین برخاسته،

در آسمان، و در افق این دنیای بزرگ،

خود را ببیند!

بلکه از او فهمی دست دهد!

اما!

بت ها بر نشیمنگاه بالای چشمانم لانه گزیده اند،

بر پلک هایم سنگینی می کنند!

سنگینی که چشم هایم را از دیدن باز می دارد،

صدایی در گوشم همواره نجوا می کند :

دستی به پیشانی ات بکش!

نخاله ها را، بر زمینی افکن، که لایقش هستند!

تا افق دیدگانت، برای دیدن ها، باز شود!

باید از زمین برخاست!

بت ها را باید شکست!

بت شکنی می خواهد!

می گوید :

دیده در اطراف مگردان!

بت شکنی نخواهی یافت!

آنان دست ساخت های تو اند،

خود باید آنانرا بشکنی

قصه شیرین خلاصی از لاشه سنگین شان،

قصه ایی بیش نیست!

تو حقیقت خلاصی را، 

خود باید بسرایی!

"چشم ها را باید شست"

از چیرگی بت ها،

که چشم هایت را از خود پر کرده اند،

بر این چشم ها،

دیگر نشیمنگاهی برای بت ها نباید فراهم ساخت!

می گوید:

سبکبال باید،

تا به پرِ پرواز خود، پرید

پری از برای پرواز، برایت نخواهد بود،

اگر بر بال های خود تکیه نکنی!

معتقد است:

زمین باید روزی غروب بت ها را به چشم خود ببیند

تا زمین، زمینی قابل سکونت برای انسان و انسانیت تو گردد 

ایرانیان در تاریخ معاصر، از پیشرو ترین مردم منطقه، برای بدست آوردن حق تعیین سرنوشت، و در دست گرفتن سر رشته داری امور خود بوده اند، تا حاکمیت را از دربار شاهان، افراد و دیکتاتوری های جور واجور به خود منتقل کنند؛ و خود به صورت جمعی، مستقیم و غیر مستقیم و از طریق صندوق رای حاکمیت خود را به دست گیرند، و تصمیمات کشور را منوط به آرای خود، واریز شده به صندوق های رای کنند، و از حاکمیت های موروثی و مادام العمر خلاصی یابند.

در دنیای یکپارچه و متصل به هم [1] در روزگار انفجار اطلاعات و گسترش سرعت انتقال تنوع دیدگاه ها، دیگر حرکتی، بخصوص در سیاست خارجی کشورها، بر کسی پوشیده نیست، و نخواهد ماند، مگر اینکه در عصر ارتباطات جهانی، به سان کشوری مثل کره شمالی، دیکتاتوری پیدا شود و به دور کشور و مردم خود دیواری به بلندی یک زندان بزرگ بکشد، و آنان را از قافله ی در حرکت و رشد جهانی جدا نموده در فقر و فلاکت، به بند و زندان کشد و روزی هزار بار آنان را بکشد، تا در بند بی اطلاعی و ناآگاهی نگه دارد؛ و به قول قدیمی ها امروز دیگر "شتر سواری، دولا دولا ممکن نیست"، این است که رویکردهای خارجی کشور ما نیز از نگاه تیزبین دنبال کنندگان روند جهانی، و البته مردم ایران، به دور نخواهد ماند، بر این اصل است که دلسوزانِ به آبرو، اعتبار و آینده ایران و ایرانیان، باید بیشتر توجه کرده و در تصمیمات خود تامل کنند؛

 این روزها خبرهای نگران کننده ایی از نزدیکی های نا به هنگام، و خارج از حکمت و قرار گرفتن ایران در کنار روس های متجاوز، شنیده و دیده می شود، نزدیکی به متجاوز زورگو و بد عهدی که، در تجاوز به مردم اوکراین، [2] حتی برای رسانه های ما و دنیا تعیین می کند که، تجاوز آشکارش به مردم و خاک این کشور مستقل را، چه بنامیم و...، [3] چنین روندی تن ایرانیان آزادیخواه و صلح طلب را دوباره و صد باره می لرزاند، چرا که تنها سه دهه از تجاوز حزب بعث عراق به کشورمان نمی گذرد، که از قضا متجاوز آنروز به ایران، خود از اقمار و مسلح به سلاح های همین شرق جنایتکار بود، و این که متاسفانه امروز ما به رغم تجربه تاریخی از جنگ و تجاوز خارجی، در کنار متجاوز روس، در مقابله با مردم مقاوم اوکراین قرار بگیریم، جای تامل و تاسف بسیار دارد.

سیاست اصولی و انقلابی "نه شرقی، نه غربی" حاصل از انقلاب عظیم مردمی57، که ضامن استقلال ایران، در میان رقابت دو قطب توسعه طلب، تجاوز پیشه و استعمارگر غرب و شرق بود، به نظر می رسد در یک استحاله چند دهه ایی به رویکرد "نگاه به شرق" تبدیل، و می رود تا ایران را به یکی از اقمار دیکتاتور کرملین تبدیل، و در کنار و دوشادوش متجاوزین عصر جدید قرار دهد، و ایران را به عنوان کارت بازی این نو توسعه طلب و تجاوز پیشه قرن 21، برای مذاکره و امتیاز گرفتن از رقیب غربی خود، بدل نماید؛

تو گویی طراحان رویکرد "نگاه به شرق"، گذشته ویران و خسارتبار این کشور را در گاز انبر روسیه - بریتانیا، نادیده گرفته و بعد از نادیده گرفتن تاریخی از تجاوز و دست اندازی های ارضی بر کیان و خاک این کشور توسط روس ها از شمال و بریتانیایی ها از جنوب، حتی حوادث تاریخ معاصر ایران را نیز نادیده و نشنیده گرفته اند، و در طمع یافتن منبع قدرتی جدید برای خود، دست آویز دامنِ نو متجاوزین در نظام سلطه ی جدید جهانی شده، و با این رویکرد خطرناک در سیاست خارجی ایران، می روند تا بلای خانمان سوزِ جان به هنهن افتاده توسعه و پیشرفت نیم بند ایران شوند، و حتی تمامیت ارضی کشور را نیز با خطر بالقوه و بالفعل بسیار نزدیک، در روند رقابت های جدید جهانی مواجه گردانند، [4] انگار فراموش کرده اند که چه بر سر رضاشاه پهلوی آمد، موقعی که در یک طرف دعوا ایستاد، هر چند ایران از بیطرفی هم طرفی نبست، اما در روند این سیاست جدید هم، تجاوز دو طرف به خاک ایران را مجاز و مباح خواهد کرد، یکی برای حفظ سلطه (مثل آنچه روسیه با اوکراین می کند)، و دیگری را برای رفع سلطه رقیب!

تاریخ سلطه شرق بر اقمار پرشمارش، خود نشان می دهد که، این نزدیکی های خطرناک، به این منبع تهدید دائم ایران و ایرانیان، علاوه بر این که راه های گشایش و ورود ایران را به عرصه پیشرفت جهانی سد خواهد کرد، این کشور، مردم و سیستم حاکمیتی آن را گرفتار دامن جنایتکاران دیکتاتور مسلک، ظالم و فاسدی خواهد کرد، که در تاریخ معاصر کشورمان رد آنان را می توان با چشم بسته هم دید، که روشن است در این بازی خطرناک، در آینده ایی نه چندان دور، به تکرار تاریخی خسارتبار خواهیم نشست،

تاریخ حضور روسها در مناطق شمالی ایران، علاوه بر تجاوز، کشتار و غارت ایران و ایرانیان، ماهیت ضد آزادی و آزادیخواهی آنان نیز بر گرده ایرانیان هنوز سنگینی می کند، زخم هایش نو، آثارش روشن است، چرا که روس ها علاوه بر تجاوز آشکار و بی پایان خود نسبت به خاک ایران، که به جدایی های دردناکی از خاک ایران منجر شد، همواره در امور داخلی ایران نیز به نفع ظالمین حاکم و بر ضد خواست مردم ایران دخالت کرده، دست اندازی آنان در تغییر روندها در کشورمان، بر هیچ محقق تاریخی ناروشن نیست،

روس ها که در عقیم کردن حرکت عظیم مردم ایران در نهضت بزرگ و پیشرو مشروطیت، که به نوعی در کنار دیکتاتور ظالم تخت نشین در تهران قرار گرفتند، و در شکست نهضت آزادیبخش مشروطه نقش پلیس سرکوب را بازی کردند، کاملا هویداست، و به نظر می رسد که اکنون که، دوباره باز جریان روشنفکری و طبقات مذهبی ایران، در یک وحدت انقلابی، جریان جنبش آزادیبخش 57 را، با آن شعارها و اهداف زیبا، که از آزادی، حق تعیین سرنوشت، جمهوری خواهی و... سخن گفت و سر لوحه شعار خود داشت را، به ثمر رساندند، باز دوباره در صدد عقیم کردن این نهضت عظیم، و دستاوردهای آن را دارند، و باز قصد بر دار کردن آزادیخواهان ایران را دارند.

روس ها در این تاریخ یکصد و چند ساله تلاش ایرانیان برای در دست گرفتن سر رشته امور خود، و خلاصی از استبداد داخلی و سلطه خارجی، علاوه بر قرار گرفتن در کنار دیکتاتور های حاکم بر کشورمان، فعالانه در سرکوب و کشتار ایرانیان آزادیخواه و ناکامی پروسه و پروژه های دمکراسی خواهی، آزادی طلبی، و درخواست برخورداری از حق تعیین سرنوشت ایرانیان، شرکت جسته و به عنوان مزاحم جدی این روند، شرکت فعالانه داشته اند، حال آنکه کمال و پیشرفت ملت های جهان امروز، و عزت و آقایی آنان، در میزان دخالت مردم هر کشوری، در حق تعیین سرنوشت و برخورداری از آزادی، و حق دخالت و سر رشته داری در حاکمیت بر امور خود، سنجیده می شود.

نمونه دخالت ارتش روس در نبرد مشترک دیکتاتور های حاکم بر ایران، با آزادیخواهان را، به همراهی روس های متجاوز، با شاهان مستبد قاجار، در برابر مشروطه خواهان می توان دید، که خود گویای تاریخی خطرناک از نفوذ و دخالت های این همسایه متجاوز شمالی، در امور داخلی کشورمان بوده است، جنایات روس ها در کشتار آزادیخواهان در تهران، خراسان [5] ، گیلان و آذربایجان [6] چنان روشن است که بر هیچ تاریخدان، سرباز و پاسدار میهن، و دلسوزان ایران پوشیده نیست.

آنان تا پیش از شروع جنگ جهانی اول در سال 1914، با حضور تجاوز پیشه خود در مناطق شمالی ایران، 70 نفر از سران مشروطه خواه تبریز را به دار کشیدند، و ریشه آزادی و آزادیخواهی را به نیابت از دیکتاتور قجری کندند، در شهریور 1320 نیز ایران را با همراهی انگلستان، از شمال و جنوب اشغال و باعث مرگ بسیاری از مردم ایران در اثر گرسنگی ناشی از غارت غذا و خوراک ایرانیان شدند. کرملین نشین های دیکتاتور، همواره نگاه طمع ورز خود را به حکومت های دیکتاتوری در تهران دوخته اند، که در زمانه ضعف آنان، تهران را به فرمانبردار، و دنباله رو خود تبدیل کنند، از ایرانیان غارت و کشتار نمایند.

و در مقابل نیز تاریخ گواه می دهد که حکام دیکتاتور تخت نشین در تهران، از تکیه به روس ها طرفی نبستند و خود نیز در دام این همسایه عهد شکن، فرصت طلب و متجاوز، گرفتار شدند و...؛ آنان گرچه سعی کردند خود را از درخواست های آزادیخواهی و حریت مردم خود، مصون بدارند، اما تاریخ نشان می دهد، دیکتاتورهای تخت نشین در تهران، گرچه با کمک روس ها، حتی مجلس مشروطه را به توپ بستند، اما تکیه به روس ها نتیجه ایی جز نابودی ایران، گرسنگی و غارت مردم و حتی نابودی حاکمیت دیکتاتوری آنان نداشت.

امروز که روسیه دور جدید تجاوز به کشورهای همسایه ی خود در غرب این کشور را در پیش گرفته و دوباره شدت بخشیده است، و ابتدا با تسخیر شبه جزیره کریمه [7] ، و اکنون با تجاوز مجدد به خاک کشور مستقل، و واجد دمکراسی اوکراین، می رود تا خوی تجاوزگری آشکار مسکو نشینان را دوباره، به رخ جهانیان بکشد، و جنگ و گرسنگی و فلاکت و ویرانی را بر جهانیان تحمیل نماید، گرایش و گردش تصمیم سازان در تهران به سوی این متجاوز، آبرو و حیثیت برای ایرانیان که خود سردمدار آزادی و آزادیخواهی در منطقه، و خود قربانی تجاوز روس ها و غیر روس ها هستند، در بین ملل آزاده جهان نخواهد گذاشت، و این به ضرر بنیان آزادی و آزادیخواهی، و حتی تمامیت ارضی کشور نیز خواهد بود، و در صورت درس نگرفتن از سیاست و روند کاری روس ها، تکراری مجدد، از تاریخ غمبار رقابت غرب و شرق و در نتیجه تجاوز و اشغال ایران دو پاره شده را، دوباره شاهد خواهیم بود. بازی خطرناکی که تاریخی از کشتار آزادیخواهان، و سربازان مرزهای کشور را، توسط روس ها و غیر روس ها به دنبال خواهد داشت.

[1] - بیماری کرونا سنبل اتصال جهانی و ارتباط مردم جهان و تاثیر پذیری آنان از اتفاقات جهانی است، یا تجاوز روسیه به اوکراین که گرسنگی و قحطی را بر جهان می رود تا تحمیل کرده و بر تعداد گرسنگان جهان بیفزاید.

[2] - ۵ اسفند ۱۴۰۰ (۲۴ فوریه ۲۰۲۲) روس ها تهاجم گسترده‌ای را به همسایه غربی خود یعنی اوکراین آغاز کردند، بحران بین این دو کشور از سال ۲۰۱۴ آغاز شده بود. این تهاجم بزرگ‌ ترین حمله نظامی متعارف به خاک اروپا از زمان جنگ جهانی دوم است. پیش از این تهاجم، روند نفوذ نظامی روسیه در اوکراین، از اوایل سال ۲۰۲۱ آغاز شده بود و طی آن ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه از گسترش ناتو از سال ۱۹۹۷ به‌ عنوان تهدیدی برای امنیت کشورش انتقاد کرد و خواستار ممنوعیت قانونی پیوستن به ائتلاف نظامی برای اوکراین شد. او همچنین نظریه باز پیوند خواهی (بازپس‌گیری سرزمین‌های شوروی سابق) را هم مطرح کرد. علی‌رغم افزایش نیروها، مقامات روسیه از اواسط نوامبر ۲۰۲۱ تا ۲۰ فوریه ۲۰۲۲ مکرراً طرح روسیه برای حمله به اوکراین را رد کردند. اما در ۲۱ فوریه ۲۰۲۲، روسیه به‌طور رسمی جمهوری خلق دونتسک و جمهوری خلق لوهانسک، دو کشور خودخوانده در منطقه دونباس در شرق اوکراین را به‌رسمیت شناخت و نیروهای خود را به این مناطق اعزام کرد. روز بعد، شورای فدراسیون روسیه به‌ اتفاق آرا به پوتین مجوز استفاده از نیروی نظامی در خارج از مرزهای روسیه را صادر کرد. حدود ساعت 5 صبح (به‌وقت اروپای شرقی) در ۲۴ فوریه، پوتین از آغاز یک عملیات نظامی ویژه در شرق اوکراین خبر داد. دقایقی بعد، شلیک موشک به مناطقی در سراسر اوکراین، از جمله پایتخت، کی‌یف شروع شد. سرویس مرزی اوکراین اعلام کرد پست‌های مرزی این کشور با روسیه و بلاروس مورد حمله قرار گرفتند. دو ساعت بعد، نیروی زمینی روسیه وارد اوکراین شد. پاسخ ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به این حمله، اعلام حکومت نظامی، قطع روابط دیپلماتیک با روسیه و دستور بسیج عمومی بود. عملیات نظامی روسیه از شرق اوکراین، جنوب بلاروس (متحد روسیه) و شبه‌جزیره کریمه انجام گرفت. پس از این تهاجم بسیاری از مردم اوکراین به سمت مرزهای همسایگان غربی اوکراین به‌ویژه لهستان گریختند. رئیس‌جمهور اوکراین از مردان ۱۸ تا ۶۰ سال خواست برای کشورشان با روسیه بجنگند، از آن تاریخ تا کنون مقاومت مردم اوکراین در برابر این تجاوز روسیه به خاک خود ادامه دارد.

[3] - لوان جاگاریان (سفیر روسیه در ایران) در یک نشست خبری در تهران خواستار استفاده رسانه‌های ایران از عبارت "عملیات ویژه نظامی" به جای حمله نظامی روسیه به اوکراین شد. جاگاریان گفت "باید بگویم این عملیات ویژه نظامی روسیه در اوکراین است و حمله نظامی نیست."

[4] - اوکراین خود نمونه روشنی از نتیجه افتادن در دامن دیکتاتوری شرق است، این کشور بعد از استقلال هم حق انتخاب ترتیبات امنیتی و حفظ تمامیت ارضی خود و انتخاب رویکرد های سیاست خارجی کشورش را ندارد، و همه دیدند که با تصمیم این کشور برای اتکا به پیمان همکاری نظامی ناتو، برای حفظ خود از سوی مسئولین اوکراین، مورد حمله نظامی کشوری قرار می گیرد که به تازگی از سلطه آن خلاص شده است، این عاقبت کشورهای استقلال یافته از سلطه شرق است، که محکومند تا ابد در زمره غلامان حقله به گوش مسکو بمانند، حتی بعد از استقلال، نمانند تجزیه خواهند شد.

[5] - بمباران حرم امام رضا توسط قوای روس به سال 1291 شمسی رخ داد. در این واقعه، روس‌ها به بهانه سرکوب شورش‌ها، مسجد گوهرشاد و حرم و صحن‌های امام رضا را به توپ بستند. در این واقعه حدود ۵۰ تا ۵۵۰ نفر کشته و خسارات بسیاری به حرم وارد شد. منابع از غارت اموال حرم توسط روس‌ها خبر داده‌اند. بمباران حرم امام رضا توسط قوای روس پس از دادن اولتیماتوم روس به دولت ایران برای سرکوب مخالفت‌ها در ایران با قرارداد ۱۹۰۷ میلادی (که بر اساس آن اراضی شمالی ایران تحت نفوذ روسیه قرار گرفته بود) و اجرای کامل این قراداد روس‌های قوای نظامی در شمال ایران از جمله مشهد مستقر کردند. مشروطه خواهان مخالف نیز حرم علی بن موسی الرضا را مأمن خویش قرار دادند. روس‌ها با ترس از وقوع انقلاب‌هایی همچون انقلاب مردم تبریز و گیلان، قوای زیادی را وارد مشهد کرد.

[6] - اشغال تبریز توسط روس‌ها (۱۹۱۱ میلادی - ۱۲۹۰ خورشیدی) اشاره به محاصره و اشغال تبریز درست پس از دوران استبداد صغیر و فتح تهران بدست مشروطه ‌خواهان می‌باشد. در پی استخدام مستشار آمریکایی، مورگان شوستر، توسط دولت ایران برای اصلاح امور مالی ایران، حکومت تزاری روس و حکومت پادشاهی انگلیس مراتب ناخرسندی خود را از این استخدام ابراز و خواستار عزل مستشار آمریکایی از سمت خود و اخراج او از ایران شدند. دولت تزاری روسیه حتی اولتیماتومی مبنی بر تهدید دولت ایران به اقدام نظامی نمود و سرانجام نیز در ۲۸ آذرماه سال ۱۲۹۰ خورشیدی و با وجود تبعیت دولت ایران از اولتیماتوم روس، قوای روسیه توانستند پس از چندین روز اردو کشی و محاصره تبریز این شهر را به اشغال خود درآورند. روس‌ها در حین تهاجم و در دوران اشغال دست به اعدام آزادی‌خواهان و کشتار مردم عادی تبریز زدند. آمار دقیق کشته‌شدگان مردم تبریز به‌طور دقیق معلوم نیست با این حال گزارش‌ها مختلف تعداد کشته‌شدگان تبریزی را حدود ۱۲۰۰ نفر تخمین زده‌اند. آن‌ها در روز عاشورا چوبه‌های‌داری که به رنگ پرچم امپراتوری روس تزیین شده بود برپا نمودند و اعدام‌ها را آغاز نمودند. از جمله اعدامیان این روز روس‌ها دو پسر علی مسیو بودند. این دو برادر که هنوز به سن بیست سالگی نرسیده بودند هنگامی که به پای چوبه دار آورده‌شدند، طنابی را که به گردنشان می‌انداختند بوسیدند و به ترکی آذربایجانی فریاد زدند «زنده باد ایران! زنده باد مشروطه!». این دو برادر مرتکب جرمی نشده‌بودند ولی چون برادر بزرگشان جز فداییانی بود که در برابر روس‌ها مقاومت کرده و روس‌ها از دستگیری وی ناتوان شده‌بودند، روس‌ها خواستند حس انتقام خود را با به دار آویختن این دو برادر اقناع کنند

[7] - الحاق کریمه به فدراسیون روسیه به فرایند جداشدن این منطقه از اوکراین و پیوستن آن به روسیه در جریان ناآرامی‌های انقلاب سال ۲۰۱۴ اوکراین اطلاق می‌شود. کریمه با برگزاری یک همه‌پرسی قانونی در ۱۶ مارس ۲۰۱۴ و با آرای اکثریت شرکت کنندگان، موافقتش را با پیوستن به فدراسیون روسیه اعلام کرد. در پی این تحولات گروهی از روس‌تبارهای اوکراین در مناطق شرقی و جنوبی اوکراین از جمله کریمه اعتراضاتی را علیه حکومت جدید اوکراین ترتیب دادند. شبه‌جزیره کریمه که در ساحل دریای سیاه واقع شده بخشی از اوکراین بود اما یک جمهوری خودمختار به شمار می رفت. بسیاری از معترضان که دولت جدید اوکراین را نامشروع و برآمده از یک کودتا می‌دانستند، پرچم‌های روسیه را با خود حمل و از ورود نظامیان روسیه استقبال کردند. به گفته سفیر روسیه در سازمان ملل، ویکتور یانوکوویچ هم از ولادیمیر پوتین درخواست کرد تا برای «برقراری مشروعیت، صلح، قانون، نظم و ثبات و دفاع از مردم اوکراین» از نیروهای مسلح روسیه استفاده شود. یانوکویچ مدعی شده که «زندگی و امنیت و حقوق مردم اوکراین به ویژه در کریمه مورد تهدید قرار گرفته است». در روز ۲۶ فوریه روس‌ها حدود ۱۵۰ هزار نفر از نیروهای خود را برای یک رزمایش در طول مرزهای اوکراین مستقر کردند. یک روز بعد نظامیان مسلح با نقاب و بدون یونیفرم ساختمان‌های مهم کریمه و فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های مهم را به تصرف خود درآوردند. در همین روز پارلمان کریمه دولت این جمهوری خودمختار را برکنار کرده و سرگئی آکسینوف را به عنوان نخست‌وزیر جدید برگزید. پس از آن نیروهای روسی که بر اساس توافق‌های دوجانبه در کریمه مستقر هستند تقویت شدند.

مقدمه (سایت یادداشت های بی مخاطب) :

تفکر راستگرای اقتدار طلب، به خصوص از نوع مذهبی آن، یک روزه جامعه دمکرات خود را به یک دیکتاتوری بسته و متمرکز تبدیل نمی کند، بلکه قدم به قدم جامعه را در این مسیر هدایت کرده، مشتاقان و پاسداران چنین جامعه ی دیکتاتور مسلکی، ابتدا نمایندگان وجدان بیدار، و اهل تفکر جامعه خود را با استفاده از ظرفیت های قانونی و انقلابی و غیر قانونی و شبه قانونی سرکوب، و به سکوت می کشانند، و با تحت فشار مداوم و سخت قرار دادن نخبگان، آنان به وادی بی‌ حسی و بی ‌تفاوتی برده، آنان را بی اثر می کند، چرا که راهبران سیستم های خفقان زده دیکتاتوری معتقدند وقتی نمایندگان وجدان بیدار جامعه (دانشجویان، مخالفین سیاسی و...) را به حاشیه سکوت رانده، و بی ‌اثر کرد، [1] آنگاه این جامعه را می‌ تواند، به راحتی از یک جامعه دمکرات و آزاد، به یک جامعه دیکتاتور طلب، استحاله و تبدیل کند، بی‌ آنکه با واکنش تندی از سوی مردم، و معترضین پر شماری این جامعه مواجه شود؛

 البته جامعه انقلابیون و آزادیخواهان نیز در بسترسازی این مسیر خطرناک، گاه مقصرند، [2] چرا که آنان با باز کردن روزنه هایی در بین سطور قانونی، به هنگام تدوین و ترسیم مسیرهای قانونی، بعد از پیروزی، که با بهانه هایی از جمله لحاظ مصلحت و..، صورت می پذیرد، روزنه هایی را برای سو استفاده معتقدان به نظام دیکتاتوری فراهم می کنند، که آنان بعدها با سو استفاده از این سوراخ ها و خلا های قانونی، کم کم جامعه ی آزادی را که در یک روند دمکراتیک تحویل گرفته شده را، به یک جامعه بسته و دیکتاتوری تبدیل ‌و استحاله کنند، بی‌ آنکه نیاز به انجام کودتا و یا انقلابی خونین توسط دیکتاتوری طلبان باشد، و مجبور به پرداخت هزینه ‌های گزاف فعالیت های سرکوب جمعی، کودتا و انقلاب وسیع سیاسی، قضایی، نظامی و… شوند، استحاله گران انقلاب ها، بدین روش، طی یک فرایند دمکراتیک قدرت را در دست گرفته، آن را تبدیل به ضد خود [3] ، یعنی نظام دیکتاتوری، بدل می نمایند.

در کنار کشورها و جوامع دیگری که گوشه گوشه این جهان دچار این بلیه خانمان برانداز شدند و دچار حاکمیت خسارتبار راستگرایان شده اند، هند نیز اکنون مطرح است، چرا که بعنوان یک کشور سکولار (قائل به جدایی دین از دولت)، تکثرگرا (پلورال)، دمکرات و...، با قبضه قدرت در دست راستگرایان افراطی مذهبی هندو، می‌رود تا هر روز پایه‌های آزادی فکری، رسانه ایی، سیاسی و… آنان ویران، و این جامعه آزاد و دمکرات، به سوی محدودیت‌های فکری و عملی سوق داده شود؛ [4] 

در این مسیر مشاهده می شود که حتی واژه‌های نهفته در متن قانون این کشور هم مظلومند، چرا که به طرز مبتذلی، توسط جریان قدرت مورد سو استفاده ‌واقع شده، [5] تا رقیب را با استفاده از آن، از میدان مبارزه به در کرده، و بدین ترتیب واژه‌های زیبای قانونی نیز، بعد از سو استفاده توسط راستگرایان قدرت طلب، دیگر باید به دور ریخته شوند، چرا که بار معنی مثبت آن تغییر یافته، و به واقع زیبایی خود را از دست داده، و به لحاظ معنا و مصداق، نابود شده اند،

فتنه واژه ایی از این دست است، که برای کسانی استفاده می شود که قصد تخریب بنای خیری را دارند، اما راستگرایان افراطی که خود بیشترین لیاقت را برای داشتن چنین لقبی را دارا می باشند، چرا که در هر نقطه ایی وارد شوند جز ویرانی، اسارت و بدبختی برای اهل آن، چیزی به ارمغان نخواهند آورد، و در حالی که آنان خود فتنه اعظم اند، اما راستگرایان این واژه را در خصوص مخالفین خود، مورد سو استفاده قرار داده [6] و فتنه را به مظلومانی بار می کنند که بر این وضع معترض می شوند. راستگرایان برای سرکوب مخالفین خود اعم از اقلیت های دینی، سیاسیون مخالف، و مبارزین آزادیخواه و قانون طلب، تمام زوایای قوانین موجود را مطالعه کرده، تا حفره ایی بیابند و از آن سو استفاده کنند، و از هر روزنه ایی، حتی قوانین دوره استعمار و استبداد، وارد می شوند و آن را مبنای شبه قانونی، اقدامات غیر قانونی خود، در سرکوب مخالفین [7] قرار می دهند. [8]

اینک با ترجمه مقاله ایی در این خصوص، به روند موضوع در هند می پردازیم

دولت مرکزی، دادگاه عالی را از قصد خود برای تجدید نظر در قانون فتنه آگاه کرد  [9]

در یک پروسه قضایی، دولت هند عنوان داشت که این تصمیم در مسیر سیاست نخست وزیر، آقای نارندرا مودی برای پاکسازی "بازمانده های دوره استعمار" [10] (بریتانیا) در 75 مین سالگرد  استقلال هند صورت می گیرد.

گراف میزان استفاده از قانون فتنه در دوره حاکمیت حزب BJP

دهلی نو : دولت مرکزی هند به دادگاه عالی اطلاع داده است که بند 124A در قانون هند را که به عنوان قانون فتنه [11] است، مورد باز بینی قرار خواهد داد.

در یک پروسه قضایی، دولت عنوان داشت که این تصمیم در مسیر سیاست نخست وزیر، آقای نارندرا مودی برای پاکسازی "بازمانده های دوره استعمار"  (بریتانیا) در 75 مین سالگرد استقلال صورت می گیرد. دولت بر این نظر است که این قانون را مورد بازبینی قرار دهد، لذا تاییدیه از دادگاه عالی خواسته است که به این موضوع در حال حاضر ورود نکند.

"دولت هند کاملا به نقطه نظرات مختلف موجود در پیرامون موضوع فتنه آگاه است [12] ، همچنین نگرانی هایی که در خصوص آزادی های شهروندان، و موارد حقوق بشر را مد نظر دارد، در عین حال به موضوعاتی همچون وحدت و وفاداری به کشور هم در این ملت بزرگ متعهد است، همچنان که تصمیم دارد بند A124 قانون سراسری هند را مورد بازنگری و بررسی دوباره، قبل نشست متخصصین قرار دهد."    بخشی از متن ارایه شده در برابر دادگاه توسط دولت.

دادگاه بعد از دریافت درخواست ها و سوالاتی که در پیرامون اعتبار قانون مشهور به فتنه وجود داد، که بر سو استفاده از این قانون در کشور توسط پلیس این کشور حکایت داشت [13] هفته گذشته، دولت مرکزی از دادگاه درخواست داشت تا پاسخ نهایی خود را در این زمینه اعلام دارد. [14]

مجموعه این درخواست ها و سوال ها به وسیله سرلشکر بازنشسته ومبتکر [15] ، نویسندگان نشریه "راهنمای هند" [16] ، وزیر سابق دولت مرکزی آقای آرون شوری [17] ، ماهوا مویترا از اعضای پارلمان هند وابسته به حزب کنگره ترینامول [18] ، آنیل چامدیا [19] روزنامه نگار، پاتریشیا موخیم [20] ، آنورادها بهاسین [21] ، اتحادیه مردمی آزادی های عمومی [22] ،  اتحادیه روزنامه نگاران آسام [23] نوشته شده است.

در پیرامون نگرانی از سو استفاده گسترده از ماده قانون فتنه، دادگاه عالی در ماه جولای سال گذشته از دولت مرکزی سوال کرد که چرا نسبت به لغو این قانون اقدام نمی کند، قانونی که دولت بریتانیا از آن برای به سکوت کشاندن مردان مبارز و آزادیخواهی مثل مهاتما گاندی استفاده می کرد، تا حرکت آزادیخواهی آنان را به شکست بکشاند.

بر حسب موافقت با درخواست آنچه توسط نویسندگان نشریه "راهنمای هند" و سرلشکر بازنشسته اس.جی ومبتکر پیرامون به چالش کشیدن قانون 124A (فتنه) در قانون سراسری هند نگاشته شد، دادگاه عالی عنوان داشته است که مهمترین نگرانی آنها "سو استفاده از این قانون" و افزایش تعداد موارد منتسب به آن است.

غیر قابل وثیقه و کفالت بودن متهمین منتسب به این قانون، هر گونه سخن و ابراز نظری را که منجر به معطوف شدن توجه به این قانون شود، تفسیر به مخالفت با دولت می شود، و منجر به تنبیه قضایی با بیشترین شدت، یعنی حبس ابد می گردد، هر گونه سخنی و بیانی که توجه را به این قانون معطوف دارد، تنفر و تلاش برای مخالفت با حاکمیت تفسیر می شود. 

این در حالی است که بیانیه صادره توسط دادگاه پیرامون درخواست لغو آن در ماه جولای سال گذشته، به وسیله دادگاه ارشد، که اشاره دارد به اتهام سو استفاده از این قانون، و سوال کرده است که آیا بعد از 75 سال که از استقلال، و از دوره حاکمیت استعمار بریتانیا می گذرد، آیا هنوز به این قانون نیاز است.

سوال دادگاه این بود که : "به رغم موارد فوق، که خود نگرانی است. این قانون مربوط به دوره استعمار بریتانیا است. که سرکوب حرکات آزادیخواهانه توسط استعمارگران برای آنان ضروری بوده است. همان قانونی که توسط بریتانیایی ها برای به سکوت کشاندند مهاتما گاندی، تیلک [25] و... استفاده می شد، آیا ضرورت دارد که بعد از 75 سال که از استقلال هند می گذرد هنوز این قانون ساری و جاری باشد."

منبع : https://thewire.in/law/explainer-how-the-sedition-law-has-been-used-in-the-modi-era و  https://thewire.in/law/union-government-tells-supreme-court-it-will-reconsider-sedition-law

[1] - آمار وزارت کشور هند (MHA) و بخش ثبت آرشیو جرایم ملی (NCRB) نشان می دهد که بین سال های 2014 (به قدرت رسیدن راستگرایان هندو که خود را مدافع برداشتن این قانون نشان می دهد) تا  2019 و 2020 ، آمار استفاده از قانون فتنه افزایش نشان می دهد، از بین 10938 هندی که تا سال 2010 بر طبق این قانون دستگیر شدند، 65% در زمانی دستگیر شدند که دولت راستگرای هندو حزب BJP در قدرت قرار داشته است. که از جمله قربانیان این قانون سیاسیون مخالف، دانشجویان، روزنامه نگاران، نویسندگان و اساتید دانشگاه ها و بخش آکادمیک می باشند. و جرایم آنان نیز برداشتن پوستر و پلاکارد، فعالیت و پست های آنها در شبکه های اجتماعی، شعار دادن و ارتباطات شخصی بوده است.

[2] - این قانون در سال 1837 توسط بریتانیایی های حاکم بر مستعمره هند معرفی، و بیست سال بعد در سال 1860 وارد قوانین جاری آنان شد، و این درست سه سال بعد از قیام بزرگ 1857 مردم هند علیه استعمار بریتانیایی ها بود، و در سال 1870 به عنوان ماده 124A به مورد اجرا در آمد. اما بعد از استقلال و پیروزی انقلاب هند در سال 1947، واژه "فتنه" از قانون اساسی جدید انقلابیون که در سال 1948 تدوین گردید، برداشته شد؛ و آزادی بیان کامل، تحت این قانون اساسی جدید، به شهروندان هندی اعطا گردید، اما ماده قانونی 124A همچنان در قوانین جاری کشور ماند. بعدها جواهر لعل نهرو (از رهبران ارشد انقلاب هند) تحت عنوان محدودیت های منطقی (reasonable restrictions) این ماده را باز تعریف کرد، و در دوره دولت خانم ایندرا گاندی! ماده 124A دوباره بازیابی شد و پلیس مجاز گردید بدون حکم قضایی، سوژه های خود را که در بین آنان فعالین سیاسی نیز بودند با استفاده قانون مذکور، دستگیر کند، اینجا می توان اشتباهات رهبران انقلابی سابق را دید که چطور راه برای سو استفاده دیکتاتورها، هموار می کنند. 

[3] - این در حالی است که قوانین دیگری از این دست در راستای سرکوب مخالفین حاکمیت موجود هستند، که می توان به قانون "جلوگیری از فعالیت های غیر قانونی" (UAPA)، و "قانون جلوگیری از خسارت به اموال عمومی" (PDPPA) و... اشاره کرد، که تنها در سال 2019 تعداد 1226 مورد تحت قانون سخت گیرانه UAPA دستگیر شدند که دست پلیس در عدم انجام تشریفات قانونی تحت این قانون بسیار باز است که این خود 33% افزایش را از سال 2016 نشان می دهد، بی اساس بودن اتهامات به قربانیان این قانون به قدری بوده است که 9% دستگیری ها تحت قانون فتنه، و 11% دستگیری ها تحت UAPA به علت عدم وجود اسناد، رد شدند و تنها 9% موارد، تحت UAPA و 17% موارد مربوط به فتنه به حکم منجر شدند.

[4] - فتنه در ماده  124A به هر گونه تلاش، سخن، نوشته و نمایندگی ملموس اطلاق می شود که در خلال آن حاکمیت را مورد تنفر و بیزاری قرار دهد و اعلام نارضایتی نماید، و مجازات آن نیز از سه سال تا حبس ابد می تواند افزایش یابد. که این مجازات از عدم وفاداری تا دشمنی با حاکمیت تعریف و تعیین می شود.

[5] - از بین 405 نفر دستگیر شدگان در ده سال گذشته تحت عنوان قانون فتنه، 95% آنان بعد از سال 2014 دستگیر شدند که دولت راستگرای افراطی مذهبی هندو حزب BJP در قدرت قرار گرفت، که از بین آنان 149 نفر متهم به انتقاد و یا حملات لفظی علیه دولت نارندارا مودی (نخست وزیر وابسته به حزب BJP)، و یا حاکمیت یکی از روحانیون افراطی هندو در ایالت اوتارپرداش، به نام یوگی آدیتیانات (Yogi Adityanath) که به عنوان سروزیر در حاکمیت قرار دارد، سخن گفته اند. آمار نشان می دهد از سال 2014 به بعد هر سال 28% به آمار این دستگیری ها افزوده شده است که جو اختناق را می تواند نشان دهد که هر سخن علیه حاکمیت حزب راستگرای هندو، و مسئولین آن، به زندان منتهی گشته است.

[6] - از میان 5 ایالتی که بیشترین دستگیری ها تحت این قانون انجام گرفته 4 ایالت تحت حاکمیت حزب راستگرای افراطی هند BJP بودند (بیهار، کارناتاکا، جارکند، اوتارپرادش) که 77% از 115 مورد دستگیری هایی تحت قانون فتنه انجام شد، تنها در ایالت اتارپرادش صورت گرفته که تحت سروزیری یک روحانی افراطی هندو به نام یوگی آدیتیانات از حزب BJP حکمرانی می شود، و تامیل نادو تنها ایالتی غیر حاکمیتی توسط هندوهای افراطی است که در بین این 5 ایالت، با 139 مورد از سال 2010 صورت گرفت که 80% اتهام دستگیر شدگان مربوط به مسایل سیاسی نبود، بلکه به اعتراضات به پروژه برق هسته ایی در این ایالت و مخالفت ها با آن مربوط است.

[7] - فعالین حقوق بشری، و سازمان های مدافع حقوق عمومی که خود از قربانیان این نوع قوانین هستند نسبت به الغای قانون 124A درخواست هایی داشته اند و آن را مربوط به پیش از انقلاب هند و خفقان دوره استعمار بریتانیا دانسته اند، که نباید بعد از انقلاب، چنین برخوردهایی با منتقدین، جایی در نظام دمکراتیک کشور داشته باشد. در سال 2018 کمیسیون قانون، متنی را منتشر کرد که درخواست برای بازبینی این قانون در آن مطرح کرد، و اینکه کشورهایی مانند نیوزیلند، استرالیا، اندونزی، کره جنوبی و... نیز قربانیان این قانون انگلیسی اند، که در مقابله با حرکات آزادیخواهانه در مستعمراتش بکار گرفته شد، 

[8] - این در حالی است که قوانین دیگری از این دست، مثل قانون فتنه، در راستای سرکوب مخالفین حاکمیت هستند که می توان به قانون "جلوگیری از فعالیت های غیر قانونی" (UAPA)، و "قانون جلوگیری از خسارت به اموال عمومی" (PDPPA) و... اشاره کرد، که تنها در سال 2019 تعداد 1226 مورد تحت قانون سخت گیرانه UAPA دستگیر شدند که دست پلیس در عدم انجام تشریفات قانونی تحت این قانون بسیار باز است که این خود 33% افزایش را از سال 2016 نشان می دهد، بی اساس بودن این نوع اتهامات به قدری بوده است که 9% دستگیری ها تحت قانون فتنه، و 11% دستگیری ها تحت UAPA به علت عدم وجود اسناد رد شدند و تنها 9% موارد تحت UAPA و 17% موارد مربوط به فتنه به حکم منجر شدند.

[9] -  Union Government Tells Supreme Court it Will Reconsider Sedition Law

[10] - shed colonial baggage

[11] - sedition اغتشاش، شورش، آشوب، طغیان

[12] - آمار ثبت شده در کیس فتنه در زمان دولت حزب حاکم BJP به ترتیب در سال 2014 با 47 مورد، 2015 با 30 مورد، 2016 با 35 مورد ، 2017 با 51 مورد، 2018 با 70 مورد، 2019 با 93 مورد می باشد، که بیشتر کسانی که در این سال تحت این قانون مورد پیگرد قرار گفته اند افراد بین سنین 18 تا 30 بودند، که از بین این 93 نفر 55 نفر در این سنین بودند که یک زن نیز در بین آنان است. بین سال های 2016 تا 2019 آمار دستگیری ها تا 160% افزایش نشان می دهد.

[13] - در میان پرونده های ثبت شده در موضوع قانون فتنه در ایالت اتارپرداش که به واقع یکی از مراکز مذهبی عمده هندوئیسم افراطی و هندویسم سیاسی است، 28 مورد در خصوص اعتراض اقلیت مسلمان در تبعیض به اعطای اقامت به مهاجرین کشورهای همسایه مقیم در هند (anti-CAA)، و 22 پرونده نیز به اعتراض دالیت ها در تبعیض در خصوص پرونده تجاوز و قتل یک دختر دالیت (جامعه نجس هند) توسط طبقات بالای جامعه هندو در نظام قضایی و پلیس می باشد (Hathras gang rape case) که پرونده وی به طور ظالمانه ایی به حاشیه برده شد، تا حق به حق دار نرسد و پرونده زیر مطالعه قضایی کافی قرار نگیرد، و 18 پرونده نیز به مخالفت با حاکمیت سران حزب BJP از جمله نارندرا مودی و یا یوگی آدیتیانات است، که هر دو از افراط گرایان مشهور مذهبی و مسئول در کوشر می باشند.

[14] - قانون فتنه توسط دولت بریتانیا در هند ایجاد شد و به عنوان ابزاری در دست دولت استعماری بود تا علیه هر انتقاد تندی علیه خود به آن دست آویزد و استفاده کند و با منتقدین و مبارزین در راه آزادی برخورد نماید. در میان رهبران آزادیخواه هندی که طبق این قانون مورد برخورد قرار گرفتند، مهمترین قربانیان مهاتما گاندی رهبر انقلاب هند و همچنین و بال گنگادهار تیلک از مبارزین مشهور علیه بریتانیایی ها می توان اشاره نمود. مهاتما گاندی در این خصوص اشاره داشته است که "در میان بخش های سیاسی قوانین هند که طراحی شده بود تا به سرکوب آزادی شهروندان هندی اقدام کند، این قانون شاه بیت بود". لذاست که دادگاه عالی هند نیز، خود راسا وجود چنین قانونی را مورد سوال قرار داده است و از دولت خواست تا آن را مورد بازبینی قرار دهد.

[15] - S.G.Vombatkere

[16] - Guild of India

[17] - Arun Shourie

[18] - Trinamool Congress MP Mahua Moitra

[19] - Anil Chamadia

[20] - Patricia Mukhim

[21] - Anuradha Bhasin

[22] - People’s Union for Civil Liberties (PUCL)

[23] - the Journalist Union of Assam

[25] - Bal Gangadhar Tilak

زمان، زمان صعودهای پرتعداد کوهنوردان است تا در این روزهاT کارنامه های خود را از صعودهای دست نایافتنی پر کنند، و من همچنان بر گرده های توچال کوهپیمایی می کنم، گرده های پر شیبی که هنوز سرسبزند، و امروز مه زیبایی قله را فرا گرفته، و وارد محدوده مه آلوده که می شوی، برخورد قطرات ریز آب با صورت شما، یکی از زیباترین احساس ها را در این روزهای گرم تابستانی، به شما تقدیم می کند، عبور رمه وار ابرهای مه آور، از روی قله و خزیدن آن در یال های آنسوی توچال، مثل رمیدن آب سرریز شده، بر کرت باغ هاست، زیبا و تماشایی؛

بر خلاف پیش بینی هواشناسی که باد را بین ده تا پانزده کیلومتر بر ساعت، بر فراز قله توچال پیش بینی کرده بود، ولی چنین بادی در قله نمی وزد، گروهی از دوچرخه سواران کوهستان بر فراز قله توچال بر آمادگی خود می کوشیدند تا این بار به سمت پایین رکاب را ترمز به تمکین زنند.

جانپناه شیرپلا زنده تر از همیشه، خوشحال از بودن همنوردانی بود، که با حضور در کوه، به کوه زندگی و شادیی ایی دوباره بخشیده اند، و بیشترشان هم از یال سنگ سیاه به سوی نوک چکاد شکوهمند توچال می رفتند، به جز یک تیم که از چشمه پیازچال قله را هدف گرفته بود، و یا آن زوج جوانی که با بیش از بیست متر طناب، قصد صخره نوردی در دیواره های شروین را داشتند، و مهربانانه از روش استفاده از طناب در کوه می گفتند، کاری که با آن بیگانه ام، و از کوهنوردی، فقط، با پیمایش در آن آشنایم، نه استفاده از ابزار فنی.

در این مسیر با همنوردی تندرو، هم قدم شدم که از دوستان همنوردش گفت، که در صعود به توچال و دماوند، رکوردها شکسته بودند، و از جمله در یک بازه زمانی یک ساعت 37 دقیقه، خود را از میدان مجسمه دربند به قله توچال رسانده بودند، و همچنین از حادثه دلخراش کشته شدن عباس کلهر و حامد شاه حسینی در زمستان سرد گذشته، یعنی در دی ماه 1400 گفت، که این دو کوهنورد، هر دو در جریان صعود زمستانه به چکاد شکوهمند و بلند علم کوه، از سمت گرده آلمان ها دچار حادثه شدند و در سرما و باد شدید، جان به جان آفرین تقدیم کردند، و این که عباس کلهر برای نجات حامد شاه حسینی جان خود را از دست داد، [1] و عَلَم ایثار را در گرده آلمان های علم کوه بر زمین زد و خود نیز زمین گیر شده، و روحش به آسمان ها پرواز کرد، او بسیار قدرتمند بود، اما در تلاش برای نجات دوست همنوردش حامد شاه حسینی، که قصد نداشت او را تنها بگذارد، از پا افتاد، چراکه شرایطی که در آن گرفتار آمده بودند، آنقدر سخت بوده است که نیروی نجاتی برای آنان توان بالا رفتن نداشت، و نیروهای نجات وقتی رسیدند که کورسوهای رمق و انرژی باز مانده در تن عباس کلهر نیز رو به پایان بوده، و نجاتی دیگر میسر نمی گردد، و به واسطه شرایط سخت محیطی، حتی انتقال جنازه آنان نیز قرار بود به روزهای خوش آب و هوایی در سال بعد موکول شود، که با تاکید سپاه برای پایین آوردن شان، نهایتا به پایین منتقل گردیدند.

زمانبندی این صعود :

حرکت از میدان مجسمه دربند، حدود ساعت 3 و 30 دقیقه بامداد روز 15 تیرماه 1401، و رسیدن به قله توچال در مدت نزدیک به 7 ساعت و نیم بعد از حرکت.

[1] - داستان فداکاری عباس کلهر : "پس از آن که عباس کلهر به همراه دوستش حامد شاه‌حسینی برای صعود قله علم کوه به منطقه کلاردشت استان مازندران رفتند دو روز بعد و به فاصله چند ساعت در گرده آلمان ها گرفتار شدند. حامد شاه حسینی پس از گرفتاری در سرمای منفی ۴۰ درجه و وزش شدید باد در همان ساعات ابتدایی دچار یخ زدگی شده و جانش را از دست داد اما عباس کلهر هنوز زنده بود و با تماسی که با سامانه اضطراری برقرار کرده بود موقعیت خودش و حامد شاه‌حسینی را گزارش داد تیم امداد به عباس کلهر توصیه می‌کنند که با توجه به توانایی‌هایی که دارد خود را به جای آن برساند تا بتواند شرایط سخت را تحمل کند و تیم امداد خود را به او برساند اما عباس کلهر علی رغم توانایی ‌هایی که داشت و می توانست خود را از این مهلکه نجات دهد ترجیح داد در کنار دوستش تا لحظات آخر بماند و او را ترک نکرد این کار عباس کلهر باعث شد که تا رسیدن امدادگران به حامد شاه‌حسینی شده و در کنار دوستش جانش را از دست داد آنگونه که امدادگران می گویند عباس کلهر ۳۰ ساعت بعد از آنکه با امدادگران تماس می‌گیرد هنوز زنده بود و می‌توانست خودش را به عنوان منطقه امن برساند اما از این کار سر باز زد و رسم وفاداری و رفاقت را تا آخرین لحظه به جا آورد"

یادی از میرهادی مودب، همنورد صعود اول به دماوند:

25 خرداد 1396 بود که برای اولین بار قدم در عرصه سیمرغ گذاشتم و حکایت آن صعود زیبا و به یاد ماندنی را با سر گروهی یکی از پر تلاش ترین های قدرتمند عرصه فتح قله دماوند، آقای مرداد باباخانی، و به همراه دوست مهربان و همنورد خوبم، مرحوم میر هادی مودب رقم زدیم، متاسفانه آقای مودب را بعدها در یک حادثه کاملا غیر مترقبه و دردناک و فراموش نشدنی، در مسیر صعود به قله توچال از دست دادیم، و اکنون این بار دوم است که بعد از 5 سال که از آن صعود می گذرد، پای در مسیر صعود دوباره، به قله دماوند می گذارم، در حالی که این بار، تیرگان است که جایگاه افسانه ایی سیمرغ و "بام ایران" میزبان مهربان ما خواهد شد، در این مسیر بارها اشک در چشمانم حلقه زد، و در فقدان مرحوم مودب، می رفت تا جاری شود، هر بار او را در نقاطی از مسیر یادآوری کردم، انگار امروز او هم با من، در این صعود قدم به قدم، باز همراه شده بود.

این صعود را به پاسداران شهید این آب و خاک تقدیم می کنم :

نمی دانم چرا و به چه مناسبتی صعود دوم من به دماوند، ناخواسته و بی هیچ قصد قبلی، با یاد شهدای جنگ خسارتبار هشت ساله با حزب بعث عراق، گره خورد، چونکه از ابتدا یاد آنان مرا در بر گرفت، به عنوان مثال، ما ساعت 7 صبح را زمان قرار حرکت خود با همنوردان این صعود قرار دادیم، که نقطه ی زمانی قرار حرکت ما به سمت شهر پلور، و فتح قله دماوند باشد، اما بی قراری های داشتن قرار، مرا از ساعت 3 بامداد، به بیداری و مشغول شدن به کسب مقدمات، و ایجاد آمادگی های قبل از حرکت کشاند، از این رو بین ساعت 3 تا 7 صبح، وقت زیاد آوردم، و لاجرم سری به حساب توئیتری ام [1] زدم، تا آنرا چک کنم و کمی مشغول شوم تا وقت بگذرد، که با توئیت رزمنده ایی عزیز به نام قاسم محمدی [2] مواجه شدم، که رشته توئیتی را به امید ادامه توسط دیگران، صادر کرده بود که: 

"شما هم نام شهیدی را بگویید، من نام شهید مهدی باکری [3] را می آورم"

خواستم نام سید محسن را بیاورم، اما دیدم از مروت به دور است که در این مورد نیز، بین این همه همرزمان شهید به برادری ها بیندیشم، و آنان همه را واگذاشته، و نام شهید نسبی خود را بیاورم، در بین شهدایی که می شناختم، ذهنم روی شهید بزرگوار شلمچه "سلمان اعما بصیر" قفل کرد، لذا نوشتم "شهید سلمان اعما بصیر"، و عنوان مطلبی را که در خصوص ایشان قبلا نوشته و در سایت  منتشر کرده بودم : "شلمچه و دروازه های بصره ایستگاه آخر شهید سلمان اعما بصیر" را نیز به پیوست آن کرده، و به توئیت این رزمنده زمان جنگ، پاسخ گفتم. 

این گذشت، باز شهید دیگری جلوی چشمک زنان بر سر راهم سبز شد، که این صعود زیبا را به روح بلند پرواز او تقدیم می کنم، آری روح سرلشکر خلبان، شهید رستم ابراهیم زاده [4] ، چرا که قرارگاه و مکان آغاز این صعود، پل فرهنگ بر اتوبان نیایش (آیت الله هاشمی رفسنجانی) بود، که بر تابلوی کوچک این پل، نام این شهید جنگنده تیز پرواز آسمان ایران می درخشید، و از ساعت 6 و 30 دقیقه صبح دقایقی چند را با نام این رستم، در ارتش مدافع ایران زمین، در پای این پل سر کردم،

گرچه نگاه های مردمی که در یک ترافیک فشرده، در این ساعات روز، در اتومبیل های خود راهی محل کارشان بودند، و با چشمان گرد شده، به هیکل یک کوهنورد غرق در ابزار و امکانات خاص، و منتظر، می نگریستند، و با نگاه خود حرف های بسیاری داشتند، و این نگاه ها، مرا از عمق تفکر به شهدا و آن دوران ویرانی و کشتار، بیرون می کشید، اما باز تنها همین نام، و همین شغل این شهید بزرگوار، مرا به روزهای شهادت و ایثار جان، در جنگ خسارتبار هشت ساله می برد، و بهانه ایی می شد، تا به آن روزهای سختِ کشتن ها و کشته شدن ها، که در بین ما انسان ها، در هر جنگی حلال، مباح، طبیعی و منطقی می شوند، بیندیشم؛ به لحاظ تاریخی که نمی دانم تاریخنگاران، آن جنگ لعنتی را چگونه خواهند نگاشت و ترسیم می کنند، و از این همه خسارت، و از این همه باختن سرمایه ها، از دست دادن ها، ویرانی ها و... چگونه یاد خواهند کرد، از کسانی که جان برای ایران و ایرانیان فدا کردند و... چه خواهند نوشت، اما من نگاه خود را به این حادثه تلخ دارم، و معتقدم از دل جنگ باید صلح خارج شود، نه جنگ طلبی بیشتر و فراری بودن از آرامش و آسایش انسان و...

 سرلشکر خلبان شهید، رستم ابراهیم زاده را هرگز نمی شناسم، حتی نامش را هم نشنیده بودم، اما در آن روزهای سخت جنگ هشت ساله با متجاوزین بعثی عراق، اخبار قهرمانی جنگنده های نیروی هوایی ارتش، یکی از شیرین ترین شنیدنی ها، برای رزمندگان، و لابد برای عموم مردم ایران از آن جنگ سخت و لعنتی بود، که گاه با حمله خود به عمق سکونتگاه های کاخ نشینان و جنگ سالاران بعثی، انتقام سختی را از دشمن، در عمیق ترین، عمق خاک شان می کشیدند و...

 البته ما تنها اخبار پیروزی های آنان را می شنیدیم، و از اخبار این شهادت ها و تکه تکه شدن خلبانان خود بی خبر می ماندیم، و اکنون که جنگ تمام شده است، نام قهرمانان شهید از آنان را گاه بر خیابان ها، پل ها و... می بینیم، و این نام ها هم در میان درد و ناراحتی این مردم، از وضعیت فعلی اشان دارند، گم شده است، [5] آنان که در دوره زنده بودن شان ناشناخته، گمنام و مظلوم بودند، اکنون نیز تنها نامی از آن همه قهرمان و قهرمانی ها، باقی مانده است که بر اماکنی گذاشته می شود، و البته ما آنقدر شهید داده ایم، که هیچ خیابان، کوچه و ساختمانی را نمی توان یافت که از وجود این نام ها خالی باشد، و این خود باعث دلزدگی مردم نیز خواهد شد، چرا که نام ها هر روز عوض می شوند و با نام های جدید از شهدا و... جایگزین می شوند، و اصرار بر استفاده از نام شهدا، این خود ضد تبلیغ برای شهدا خواهد بود، و حیف از آن همه رشادت و قهرمانی که ...

تغییر مسیر صعود از جبهه شمال شرقی به جبهه جنوبی :

هفتم تیرماه بود که دوستان همنورد، برنامه صعود به دماوند را پیشنهاد دادند، اما مسیر صعود پیشنهادی، جبهه شمالشرقی تعیین شده بود، مسیری که یکی از مسیرهای 16 گانه منتهی به "بام ایران" است، که چندان مایل به صعود از آن مسیر نبودم، چرا که این مسیر طبق گزارش صعود ها، دارای شیب نسبتا زیادی است، و حتی در این ماه های سال، به واسطه یخچال های طبیعی قله دماوند، تنها با استفاده از کرامپون، باید بدان پای نهاد و صعود کرد، چرا که تراورس های هنگام صعود، باید برش هایی از میان یخچال های طبیعی زد، که من مایل به پذیرش چنین ریسکی، و عبور از مسیری چنین پر شیب و لغزنده نیستم، لذا با سکوت از کنار این فراخوان گذشتم، اما به علت به حد قابل توجه نرسیدن تعداد همنوردان برای عبور از مسیر جبهه شمالشرقی، بنای دوستان بر این امر قرار گرفت که مسیر جبهه جنوبی، که عمومی ترین مسیر صعود به دماوند است، برای این صعود انتخاب شود، و من هم به همین دلیل اعلام آمادگی دادم، و همراه شدم.

دوستان همنورد ما، از طریق آگاهان و راهنماهای محلی، وضعیت مسیر صعود به قله دماوند، از جبهه شمالشرقی را چک کرده بودند، که یکی از راه بلد های مسیر شمالشرقی اعلام کرده بود : "بدون کرامپون اصلا صعود ممکن نیست، و هنوز گروهی از این مسیر صعود نداشته است، صعود از این مسیر هنوز زود است، پیشنهاد می شود تا 20 تیرماه صبر کنید، تا یخچال ها کمی آب بشود و بنشیند تا بتوان از این مسیر صعود ایمنی داشت".

زمانبندی های صعود به قله دماوند، از مسیر جبهه جنوبی :

حرکت از تهران ساعت 7 و 15 صبح 8 تیرماه 1401

حضور در خروجی از پلور به روستای مون، به سمت رینه ساعت 9 و 48 دقیقه صبح

حضور در شهر رینه ساعت 9 و 53 دقیقه صبح

رسیدن به پارکینگ کوهنوردی رینه ساعت 10 و 3 دقیقه صبح

یک ساعت توقف و تهیه مقدمات حرکت به سمت گوسفندسرا

حرکت از پارکینگ رینه به سمت گوسفندسرا، با یک دستگاه لندرور، در ساعت 11 و 7 دقیقه صبح

رسیدن به گوسفندسرا، ساعت 11 و 52 دقیقه صبح و حرکت پیاده به سمت جانپناه بارگاه سوم

حضور در جانپناه بارگاه سوم در جبهه جنوبی قله دماوند ساعت 16 و 29 دقیقه،

آغاز صعود به قله دماوند از ساعت 5 و 3 دقیقه بامداد روز 9 تیرماه 1401

حضور در مقابل آبشار یخی، در ساعت 7 و 50 دقیقه صبح

رسیدن به بخش گوگردی پای قله دماوند، در ساعت 9 و 19 دقیقه صبح

رسیدن به قله دماوند، از ورودی جبهه جنوبی، در ساعت 10 و 14 دقیقه صبح

حرکت از قله در مسیر شن اسکی، و پایین آمدن، در ساعت 10 و 37 دقیقه صبح،

رسیدن به جانپناه بارگاه سوم، در ساعت 13 و 44 بعد از ظهر

استراحت تا ساعت 16 و حرکت به سمت پایین برای بازگشت

رسیدن به گوسفند سرا در ساعت 19 و 29 بعد از ظهر

حرکت با لندرور به سمت پارکینگ رینه، و حرکت به سمت تهران

زمانبندی مدت صرف شده در مسیر صعود :

رانندگی از تهران تا شهر رینه، از ساعت 7 و 15 دقیقه تا 9 و 52 صبح، تا ورودی روستای مون از جاده اصلی پلور، کل زمان صرف شده 2 ساعت و 37 دقیقه

رانندگی از رینه تا پارکینگ کوهنوردی رینه، از ساعت 9 و 52، تا ساعت 10 و 19 دقیقه صبح، به مدت 27 دقیقه

از پارکینگ رینه تا گوسفند سرا، طی مسیر با استفاده از یک دستگاه لندرور، از ساعت 11 و 7 دقیقه صبح تا 11 و 52 دقیقه به طول انجامید، جمعا 45 دقیقه

حرکت پیاده از گوسفندسرا تا جانپناه بارگاه سوم، در جبهه جنوبی قله دماوند، از ساعت 11 و 52 صبح تا ساعت 16 و 29 دقیقه بعد از ظهر، جمع راهپیمایی من، 4 ساعت و 21 دقیقه (45 دقیقه یا کمی بیشتر، از دیگر همنوردان دیرتر رسیدم)

شب مانی و استراحت در جانپناه بارگاه سوم از ساعت 16 و 29 دقیقه بعد از ظهر روز 8 تیرماه، تا ساعت 5 و 3 دقیقه بامداد روز 9 تیرماه 1401 ، به مدت حدود 12 ساعت نیم

کل زمان طی شده از جانپناه بارگاه سوم تا مقابل آبشار یخی، از ساعت 5 و 3 دقیقه بامداد تا ساعت 7 و 50 دقیقه صبح، به مدت 2 ساعت و 47 دقیقه

کل زمان طی شده از مقابل آبشار یخی تا شروع منطقه گوگردی قبل از قله دماوند از مسیر جبهه جنوبی، از ساعت 7 و 50 دقیقه صبح، تا ساعت 9 و 19 دقیقه، کل زمان طی شده 1 ساعت و 29 دقیقه

از پایان منطقه صخره ایی و در واقع آغاز منطقه پوشیده از گوگرد در پای قله، تا خود قله، حرکت بین ساعت های 9 و 19 دقیقه تا ساعت 10 و 14 دقیقه صبح، جمع کل زمان حرکت در این مسیر کوتاه اما سخت، به مدت 55 دقیقه.

مدت ماندن روی قله از ساعت 10 و 14 تا ساعت 10 و 37 دقیقه، به مدت 23 دقیقه

نزول از مسیر شن اسکی بین قله و جانپناه بارگاه سوم، از ساعت 10 و 37 دقیقه صبح، تا ساعت 13 و 44 دقیقه بعد از ظهر، جمع کل زمان پایین آمدن از این مسیر،  3 ساعت 7 دقیقه،

زمان پایین آمدن از جانپناه بارگاه سوم، تا گوسفند سرا از ساعت حدود 16 بعد از ظهر تا 19 و 35 دقیقه، حدود 3 ساعت و نیم

قیمت سرویس ها و اجناس و امکانات در این مسیر:

جدای از بالا بودن یا نبودن قیمت ها، به همت فدراسیون کوهنوردی ایران، نظم دهی خوبی در قیمت امکانات و سرویس دهی های این مسیر حاکم است، قیمت برخی از سرویس ها که ما استفاده کردیم عبارت است از :

کرایه اتومبیل، برای هر نفر از پارکینگ رینه تا گوسفند سرا و همچنین بازگشت از آنجا، هر مسیر صد هزار تومان

کرایه حمل کوله با قاطر از گوسفند سرا تا جانپناه بارگاه سوم، و بازگشت، هر کوله دویست هزار تومان و کوله ها در کیسه قرار داده می شود که هر کدام از این کیسه ها هم 15 هزار تومان است

چنانچه بخواهیم یک لندرور از پارکینگ رینه تا جناپناه و یا بازگشت، به صورت دربست در اختیار بگیریم، که هزینه 5 مسافر از شما اخذ می شود، یعنی باید 500 هزار تومان پرداخت کنید.

قیمت آب جوش برای فلاکس چای که حدود 5 لیوان آب می گیرد، 20 هزار تومان

چای نبات هر لیوان 10 هزار تومان

آب معدنی آشامیدنی، یک و نیم لیتری، هر بطری 25 هزار تومان

کف خوابی در جانپناه بارگاه سوم هر شب 20 هزار تومان

تخت خواب در جانپناه بارگاه سوم هر شب 30 هزار تومان

شنیدنی های جالب، از یک محلی مازندرانی پیرامون این صعود :

در مدت انتظار برای سوار شدن بر یکی از لندرورها برای رسیدن به گوسفند سرا، با یک راهنمای محلی مشغول صحبت شدیم، برخی از حرف هایش برای من جالب بود، ایشان می گفت :

"در مسیر صعود هرجا دیدید به شما فشار می آید از همانجا برگردید، اینجا اصلا کسی نیست که در صورت صعود با شرایط سخت، به شما بگوید بارک الله (کنایه از این امر که در صعود غیرتی نشوید که در هر صورت باید صعود را تکمیل کنید و خود و دیگران را دچار مشکل نکنید، منصرف شوید و همانجا تمامش کنید)".

"دنبال ورزش حرفه ایی نباشید، شما را نابود خواهد کرد، عمرتان را کم می کند، نمونه اش پدربزرگ من، او قهوه چی بود و در نهایت بزرگترین کاری که در طول عمرش می کرد، باز کردن شیر سماوری بود که چایی را به مسافران راه، تقدیم می کرد، او 120 سال عمر کرد، ولی پدرم که پسر همین مرد بود، از سال 1317 در کار آوردن گوگرد از بالای قله دماوند بود و نهایت هم در 75 سالگی فوت کردند، چرا؟! چون شغل او آوردن گوگرد از روی قله دماوند بود، و هر از چند وقت یک بار، این قله را صعود می کرد، و مقداری که می توانست، گوگرد از آن بالا بر می داشت و پایین می آورد و به یک جهود (یهودی) می فروخت، که ظاهرا برای مصارف ضد عفونی کردن، استفاده داشته است، عمرش در این راه کوتاه شد."

نسل شقایق ها را این مردم برداشتند :

در مدت انتظار در پارکینگ کوهنوردی رینه، مراجعات متعددی به این مکان بود، عده ایی راه قله را می پرسیدند، و می خواستند اولین قله برای صعود را از دماوند شروع کنند!! و... عده ایی هم سراغ دشت شقایق ها را می گرفتند، راهنمای محلی، دوست نداشت حتی آدرس این شقایق ها را به این رهگذران بدهد، می گفت : "از موقعی که دشت شقایق ها شهرت یافت، این مردم از مرد و زن برای دیدن این منطقه آمدند، هرچه شقایق بود را کندند، و از بین بردند، امروز دیگر دشتی از شقایق ها، وجود خارجی ندارد، یعنی دشت آن هست، اما در آن شقایقی را نمی توان یافت".

مشکل در صعود، در مسیر گوسفند سرا به جانپناه بارگاه سوم :

در صعود قبلی به دماوند، حرکت پیمایشی و کوله کشی خود را از پارکینگ رینه شروع کردیم، اما اینبار داشت به من بر می خورد و احساس خسارت می کردم که با ماشین تا گوسفند سرا برویم، و شروع پیمایش صعود ما از آنجا آغاز گردد، و از گوسفند سرا تا بارگاه سوم نیز، حمل کوله های سنگین را به قاطرها بسپاریم، از این رو، دچار تردید شدم، و به خودم اجازه ندادم، کوله را نیز به قاطر چی ها بسپارم، چرا که چنین صعودی را دل نا چسب تلقی می کردم،

اما متاسفانه در مسیر پیمایش بین گوسفند سرا تا بارگاه سوم، دچار مشکل جسمی شدیدی شدم، به طوری که در انتهای کار خود را در کنار دوستم میرهادی مودب تصور می کردم که در آخرین لحظات تسلیم مرگ تدارک دیده توسط خود شد، و جان به جان آفرین تسلیم کرد و... شدت این حال بد بسیار آزارم می داد، و همین مشکل باعث شد که بین 45 دقیقه، تا یک ساعت دیرتر از بقیه ی تیم، به جانپناه بارگاه سوم برسم،

در این مسیر دل درد شدیدی در قسمت معده و یا کمی پایین تر حتی قسمت بالایی روده ها احساس می کردم، که گاه امانم را می برید، حالت نفخ در ناحیه معده داشتم، نوعی درد هم در ناحیه قفسه سینه با درجه کمتر حس می کرد، بعلاوه نوعی کلافه گی در احوال، عدم رفت و آمد مناسب تنفس، و این که فکر می کردم شکمم پر از آب شده، و در حالی که هیچ خوراکی نخورده ام، و شکمم آب لمبو شده است، و در آن انتها هم ضعف و بی حالی، و به نوعی احساس خطر، و این که شرایطم به سمت بیهوشی پیش می رود و... این شد که سخت ترین شرایط را در بیست دقیقه آخر مسیر به چشم خود دیدم؛

این حال در طول مسیر از کم شروع شد و هی که بالا رفتم شدت یافت، در حال بسیار بدی بودم، به حدی که توان بالا آوردن سر و نشان دادن احساسات، و پاسخ سلام همنوردان در حال عبور را نیز نداشتم، در اوج این شرایط، تیم دو نفره از دخترخانم ها، که تنها یک گروه از چندین گروهی بودند که ما پیش از این در مسیر صعود جا گذاشته، و نزدیک به یک ساعت قبل، از آنها عبور کرده بودیم و سرعت و نوع حرکت آنها در مسیر به حدی پایین بود که انتظار نداشتم که حتی آنها بتوانند تا بارگاه سوم هم بیایند! از راه رسیدند،

اولی که همیشه در میسر جلوتر از دوست خودش بود، و از پوشش معمولی پیراهن و شلوار کوهنوردی برخوردار بود، از حالم پرسید، و توضیح که دادم، کمی کشک و قره قروت از کوله اش در آورد و به من داد، که با خوردن این خوردنی به ظاهر کم اهمیت، اما بسیار مهم در کوه و کوهنوردی، کمی نفسم باز شد، و مقداری از هوشیاریم باز گشت،

گفت: "حالت چطور است؟" وقت گذشته بود نمی توانستم این دوستان همنورد را معطل خود کنم، چون آنها باید می رفتند و به استراحت خود می رسیدند، تا آماده صعود صبح که سخت ترین قسمت صعود است، شوند، لذا گفتم : "بهتر شدم، شما بروید به صعودتان برسید، من هم خوب می شوم، و می آیم!" ولی به واقع حالم اصلا تعریفی نداشت،

آن یکی دیگر که با پوشش بسیار کاملی، در کوه حاضر شده بود اما از دوست همنوردش کندتر حرکت می کرد، با گذشتن دوستش از من، از راه رسید، او چادری و کاملا محجبه بود، که پوشش لباسش، خیلی به چشم می آمد، چرا که با این چادر و نوع پوشش، همنوردانی را می دیدم که به نگاه تردید می نگریستند، که آیا او هم صعود خواهد کرد؟!، و پیش از این، موقع گذر از آنان، همنوردی که او نیز همزمان با ما از آنان می گذشت، با نگاه ظن به ایشان نگریسته و گفته بود "این را ببین، احتمالا اهل اداره ایی و یا جایی هست، پول به او داده اند که این طوری در کوه خودنمایی کند؟!" سوال دیگری این بود که "این خانم ها با این وضع آمادگی بدنی و نوع حرکت کندی که دارند، و هر چند قدم کمی می ایستند و سپس حرکت می کنند، با این سرعت و... اینها چگونه می خواهند صعود کنند؟!!" و...

اما به رغم این ها، او که رسید، ایستاد و از حالم پرسید، احوالم را که گفتم، موضوع برایش جدی به نظر آمد، و هرچه گفتم "شما برو، من به زودی خوب می شوم، و می آیم، دوست شما به من کشک و قره قروت داده به زودی خوب می شوم و می آیم"، اما او گفت "نمی شود که شما را در این حال رها کنم، در کوه نباید مشکلات خود را مخفی کرد، باید به همنوردان گفت تا حل شود، کمی روی همان قسمت درد خود در روی معده ات بخواب"، من که حالم کمی بهتر شده بود، دم رو، معده ام را روی سنگی قرار داده، و روی آن کمی خوابیدم، مدتی گذشت و بلند شدم، حالم داشت بهتر می شد، انگار هم کشک و هم انرژی مثبت، و هم این تکنیک ایشان، و این همراهی، داشت اثرش را می کرد،

از روی معده ام که بلند شدم، گفت : "حالت چطور است؟"، گفتم "بهترم"، گفت "اگر بهتری بلند شو بریم، راهت را ادامه بده"، گفتم "نه شما بروید من الان بهتر می شوم و می آیم"، ادامه داد "اکی کوله ات را من بر می دارم، شما دست خالی بیا، و بیدرنگ کوله کوچک و پلنگی اش را از پشت خود جدا کرد و داشت روی زمین می گذاشت، که دیدم هوا خیلی پس است، الان است که کوله ام را نیز بردارد، زودتر از اینکه حالم به اندازه کافی خوب شده باشد، بلند شدم و کوله ام را در میان اصرار ایشان که "نه بگذار من بر می دارم، شما کوله من را بردار"، برداشتم و بر پشتم انداختم و هر طور که بود، خودم را حرکت دادم، و او هم به دنبال من به راه افتاد، حالم هر لحظه بهتر می شد، مهمتر از همه، از دلدردم کمی کاسته شده بود، و نفسم هم بهتر می آمد،

و کمک این دو خانم بسیار جوان و در دید اول ناشی، اما پر توان و صبور، و با فکر، مرا به راه انداخت و به زودی تنها یک ربع و یا بیست دقیقه که ادامه مسیر دادیم، به بارگاه سوم رسیدیم، و من دوستان همنوردم را دیدم که در حال آمادگی اند تا برگردند، و به کمک من بشتابند، اما من رسیدم و آنها با تکان دادن دست، مرا خوش آمد گفتند.

هر صعود، هر زمان و هر قله ایی شرایط و مسایل خود را دارد :

در کوهنوردی، هر صعود، هر زمان، و هر مکان، حتی اگر یک صعود تکراری به یک قله خاص و آشنا باشد، شرایط و مسایل خاص و البته متفاوت خود را دارد، و باید طبق شرایط موجود برنامه ریزی و عمل کرد، تجربه صعود قبلی، هر چند کمک می کند، ولی هرگز ملاک عمل نمی تواند باشد، گرچه در صعود قبلی در همین مسیر، پیمایشی طولانی تر، و کوله کشی بیشتری را قدرتمندانه تجربه، و با سرعت بیشتری صعود کرده بودم، اما باید متوجه می بودم که آن صعود دیگر گذشت، باید با شرایط جدید، فکر و برنامه ریزی و عمل کرد، اگر این چنین فکر می کردم شاید این مشکل تا این حد، برای من پیش نمی آمد.

اما اشتباهات من و همنوردان دیگر :

اول این که آب کم برداشته بودم، حال آنکه فکر می کردم در مسیر آب هست، و لذا گرچه آب داشتم ولی به اندازه کافی نبود، چرا که ضعف و بیماری مدت صعود را طولانی کرد، و گرچه اگر این طور نبود باز هم آب کم نمی آوردم ولی با طولانی شدن زمان صعود آب کم آوردم، هر چند شربت داشتم، اما خوردن شربت، شما را تشنه تر خواهد کرد، اگرچه دوست همنوردم، علی آقا آب به اندازه کافی داشت، و مرا بی آب نگذاشت، اما نوشیدن آب فراوان در کوه یکی از لازمه های صعود سالم و خوب است، در حالی که در صعود قبلی ما در مسیر خود با چشمه ها و رودخانه های پر آبی در همین مسیر جنوبی، برخورد کردیم و نیاز به حمل آب آنچنانی نبود، اما در این صعود، دماوند انگار خشک شده بود، چشمه ایی در مسیر نبود، حتی در بارگاه سوم هم مجبور به خرید آب معدنی شدیم! این خیلی باعث تاسف است که در پای، و بر روی یال های دماوند بلند مرتبه و پر برف، چشمه ایی از آب جاری دیده نمی شود، تا کوهنوردی از آن آب بردارد! و حتی گله ها هم به دنبال آب در مسیرها، در جستجو بودند.

هر صعودی شرایط و مسایل خود را دارد، اینجا وقتی همه کوله را به قاطر چی ها می سپارند حمل آن توسط شخص دیگر همراه آنها، باعث نا هم خوانی شما با دیگران خواهد شد، و آنان را مجبور می کند تا در چنین شرایطی جور شما را هم بکشند، در حالی که آنان برنامه خود را با وزن مناسب کوله ایی ریخته اند که بر می دارند.

با تصورات قبلی، از شرایط صعودهای سابق، نباید صعود جدید را برنامه ریزی کرد، قله ها در هر صعودی مقتضای خاص خود را دارند و فصل ها، زمان ها که تغییر می کند، شرایط نیز متفاوت می شود، ممکن است در شرایط جسمی و زمانی خاصی، شما صعود متفاوتی داشته باشید، ولی این صعود را باید با شرایط جدید، که جدیدا آنرا جویا شده اید، برنامه ریزی و عمل کرد.

تغییر فاکتور سنی بسیار مهم است، و باید طبق آن و با داشتن ارزیابی جدید از توان جسمی خود، تصمیم گرفت، از آخرین صعود من به قله دماوند، در همین جبهه جنوبی اکنون 5 سال می گذشت و من هرگز شرایط و آمادگی سابق را نداشتم، و باید این فاکتور را در برنامه ریزی صعود خود، در نظر می گرفتم.

کشک و قره قروت اگرچه از ملزومات ما در صعود های سابق با استاد و همنورد با سابقه ام بود، و این را در مسیر همیشه مصرف می کردیم، اما آن موقع ها، هرگز به ضرورت و اهمیت آن در صعود پی نبرده بودم، این گونه که در این صعود به معجزه آن پی بردم، و اگرچه سابق بر این طبق عادت آن را همراه خود داشتم، اکنون معتقدم هر کوهنوردی باید مقداری کشک و قره قروت ضرورتا همراه خود داشته باشد.

باید مسایل خود را به همنوردان عبوری گفت، اگر این خانم ها خود نمی ایستادند و از حالم نمی پرسیدند، شاید من انگیزه ایی برای گرفتن کمک و طرح مشکل با کسی را نداشتم، کما این که عده زیادی از کنارم گذشتند، عده ایی حتی با گفتن درودی و خسته نباشی، از من گذشتند، که یک ایراد از من بود که از آنها کمک نخواستم، و یک ایراد هم از آنان که مرا در آن حال گذاشتند، و گذشتند، مرا که حتی حال سر بالا آوردن و پاسخ را نداشتم، ولی نایستادند و پیگیر حال و دلیل این وضع من نشدند، که چرا این چنین نشسته ام، و چنین حال بدی دارم. آخرین گروه، چهار نفر بودند که از بارگاه سوم به سمت پایین می رفتند، همه تک به تک سلام کردند، ولی من که چنان حالی داشتم که حتی تکانی هم نتوانستم بخورم، و آنان بی اهمیت به این وضع گذشتند!

درست بعد از گذشتن آنها بود که دیگر احساس کردم دارم تسلیم بی هوشی یا حتی در انتها مرگ می شوم، چرا که هم تنفس خوبی نداشتم، و هم احساس می کردم به آخر خط رسیدم، و دیگر نه امکان ماندن، نه امکان پایین رفتن، نه امکان تحمل این حال را داشتم، حالم بسیار زجر آور بود، و شاید فکر می کردم که با از حال رفتن، از شر این حال هم راحت می شوم، و داشتم به خود می قبولاندم که دیگر وقت تغییر است، باید گذاشت تا این شرایط، گرچه با مرگ، تغییر یابد!

مشکل دیگر اهمیت زیاد به استرس های ناشی از عظمت قله دماوند، باعث شد که در تنظیم لباس این صعود خوب و طبق تجربه ام سابق عمل نکنم، و لباس نامناسبی برای این صعود داشته باشم، در بیشتر صعودها من از شلوار پنبه ایی و یا کتانی استفاده می کردم که این باعث می شود تبادل هوا بین بدن و بیرون تنظیم شود، اما در این صعود لباس کرتکس مخصوص کوهنوردی استفاده کردم، که این، تبادل بیرون و درون را دچار مشکل می کرد، و در این هوای گرم، قسمت پایین تنه ام خیس عرق شده، و این خود باعث دفع بیش از حد آب بدن و افزایش تشنگی ام می شد،

مشکل بعدی شروع ساعت استارت ما در حدود میانه روز از گوسفند سرا بود، که گرم ترین ساعات روز است، که این خود باعث تشنگی بیشتر می شود، مطلب بعدی این بود که قسمت بالا تنه هم باید لباس کم می کردم، چرا که در این ساعات گرم روز، تعرق زیاد تر خواهد بود، و هر کوهنورد باید هوشیارانه با توجه به واقعیت های کوه، و زمان حرکت، شدت دما و... لباس را در هر قسمت از صعود تعویض و تنظیم کند که در این زمینه هم من مشکل داشتم، همه اینها به این دلیل بود که استرس اهمیت دماوند، برنامه تجربی مرا بر هم زد و به مشکلاتم افزود

 لزوم فرهنگ سازی زندگی در اماکن عمومی :

با هر شرایطی که بود، به کمک این دخترخانم های کوهنورد صبور گرگانی، خود را به بارگاه سوم رساندم، با خود فکر می کردم که صعود من به همین مکان ختم می شود و من در چادر مانده، و فردا صبح دوستان همنوردم صعود خود را بدون من ادامه خواهند داد، و در کل به فکر بازنشست شدن کامل از کوهنوردی هم گاه بودم، اما کمی استراحت، تقویت جسمی از طریق خوردن یک نهار نسبتا خوب، و شب مانی در اینجا، حالم را جا آورد، و بامدادان هنوز ساعت 4 نرسیده بودیم، زودتر از دیگر همنوردان بیدار شدم و آنها را هم بیدار کردم، و آمادگی گرفتیم، تا آخرین مرحله صعود را استارت بزنیم، در حالی که دو همنورد دیگرم پیش خود برنامه ریزی کرده بودند که مرا بالاتر از ادامه صعود منصرف کرده و برگردانند و خود بدون من صعود ادامه دهند، اما در فاز آخر صعود با حالی بسیار خوب، صعود را به انجام رساندم، و آنان دلیلی برای برگرداندن من نیافتند.

اما شب را به سختی گذراندم، چرا که هم سالن خواب در بارگاه سوم در وضع آشفته ایی بود، یکی از باشگاه های کوهنوردی مشهور، گروه حدود 40 نفره ایی از کوهنوردان خارجی را آورده بود، تغذیه و گفتگوی آنان که به نظر می رسید صعود خود را انجام داده اند و تنها به تبادل نظر پیرامون این صعود مشغولند، تا پاسی از شب ادامه داشت، دو بار به زبان انگلیسی به آنها توضیح دادم که "ما تا چند ساعت دیگر صعودی سخت را در پیش داریم و نیاز به استراحت داریم تا تجدید قوا کنیم"، اما آنها مدتی یواش تر صحبت می کردند و بعد کار به روال عادی بر می گشت، در بار دوم از جای خود باز بلند شدم و همه را ابتدا به ساکت کشاندم، و سپس مفصل تر توضیح مجدد دادم، که "ما نیاز به سکوت برای استراحت داریم"، و با عصبانیت گفتم "شما با این همه صحبت کردن، تمام مشکلات کشور خود را می خواهید اینجا حل کردید؟!" که یکی از آنان که به نظر می رسید جوان ترین پسر گروه مذکور بود و در سخن گفتن در این جمع هم ید طولایی داشت، ناراحت شد و در پاسخ گفت "ما در کشور خود مشکلی نداریم که اینجا بخواهیم آنرا حل کنیم؟!"

کوهنوردان خارجی مذکور بیشتر اهل روسیه، آلمان، و حتی یک هندی تبار کرالایی با زبان مالایالم و اهل ایرلند بودند، بالاخره بعد دو ساعت اینها نیز سالن را ترک کردند، اما مشکل حل نشد، چرا که متاسفانه نه خارجی ها و نه حتی همنوردان ایرانی، مقررات و پروتکل های زندگی جمعی را بلد نیستند، چرا که با پایان همهمه و صحبت های گروهی کوهنوردان خارجی، نوبت به گروه های دو، سه و چهار نفره ایرانی رسید که با رسیدن به اینجا از صعودها، قیمت خوردنی ها در فروشگاه بارگاه سوم، مسایل سیاسی کشور، گفتگوهای برجام، حتی مسایل تجاری خود و... سخن بگویند،

ساعت دیگر به یازده شب نزدیک شده بود که آخرین زوج کوهنورد ایرانی ما که لهجه مازندرانی داشتند، از گوسفند سرا خود را به سالن رساندند، و سخن گفتن آنان آغاز شد، و بلند بلند شروع کردند حرف زدن، این صحبت کردن ها آنقدر روی مخم بود که اعصابم را به هم ریخته بود، اما کنترل خوبی به خودم داشتم که ناراحتی نکنم، ولی خیلی به من سخت می آمد، چون نمی توانستم کمی بخوابم، خوابی که برای صعود فردا شدیدا به آن نیاز داشتم، در نهایت بلند شدم و به این دو همنورد کامله مرد (حدود 60 تا 65 ساله بودند) که فردا یکی از چند گروهی بودند که ما آنان را جا گذاشته و خود را جلوتر از آنها به قله رساندیم، مورد خطاب قرار دادم، "دوستان ما فردا صعود داریم، لطفا صحبت نکنید، تا کمی بخوابیم"، که پاسخ یکی از آنها این بود که "مگر می شود صحبت نکرد؟!" و به صحبت کردن ادامه داد.

نهایت هم دیدم که فایده ایی ندارد چشمان را بستم و خودم را به این موج صحبت ها که از گروهی به گروهی دیگر شیف می کرد، سپردم و دیگر هیچ نگفتم، تا این که ساعت از نیمه شب گذشت، دیگر امیدم را به خوابیدن از دست دادم، آمدن و رفتن ها، نمی گذاشت بخوابم، در انتهای کار بود که بین ساعات 2 تا 3 و نیم بامداد احتمالا یکی دو سه چرتی زدم، و این شد تمام خواب این شب حساس، که از غروب آفتاب تا بامداد به تلاش برای خوابیدن گذشت.

متاسفانه فرهنگ سکوت در اماکن عمومی، چه در بین میهمانان خارجی و چه همنوردان ایرانی، در حالی که همه می دانند یک خواب خوب قبل از یک صعود سخت، چقدر اهمیت دارد، معنی نداشت.

شروع صعود و حال و سرعت خوب و شعف آور :

ساعت به چهار بامداد نزدیک شده بود که پیش از زنگ زدن موبایلم، بیدار شدم و بساط خواب را جمع کردم و دوستان همنورد گروه را بیدار کردم و کوله حمله را تدارک دیدیم و شروع به حرکت کردیم، گروه های متعددی را پشت سر گذاشتیم، از جمله آنها آن دو دوست مازندرانی ما بودند که رو به دوستم همنوردم کردم و دستم را به طرف این دو همنورد بردم که این دوستان نگذاشتند دیشب بخوابم، به آنها گفتم حرف نزنید تا بخوابیم فردا صعود داریم، دوستان گفتند مگر می شود که حرف نزد؟! در واقع می خواستم به آنها یادآوری کنم که در این هنگامه صعود هر کوهنوردی به انرژی بسیاری نیاز دارد که یکی از راه های کسب قسمتی از این انرژی که برای یک صعود موثر واجب است، همان خواب کافی قبل از صعود است، که این دوستان همنورد با حیای ما، در پاسخ هیچ نگفتند و در واقع با سکوت خود اظهار شرمساری کرده و تایید دادند، که شما راست می گویید،

دومین گروه که در مسیر صعود از آنها گذشتیم، تیم دو نفره خانم ها بود که این بار خانم چادری جلوتر از دوست دیگرش می رفت، و در حالی که آنها ساعت 2 بامداد حرکت کرده بودند، ما از آنها گذشتیم و وقتی مرا در این کسوت دیدند، با تعجب به خود نگاهی کردند که چطور می شود، کوهنوردی با آن حال اکنون این چنین پیش می رود،

اما در کل مسیر تمام کسانی که جلوتر از ما قرار داشتند را با یک سرعت معقول و بدون عجله و ثابت، پشت سر گذاشتم و به سمت قله می رفتیم، در این مسیر تنها دو نفر که هر کدام به تنهایی صعود می کردند، از ما سبقت گرفتند، باقی را جا گذاشتیم و گذشتیم، گروه هایی از کاشان، تیم های خارجی که روس بودند و... هر کدام در گروه های 20 نفره، ده نفره، شش نفره، چهار نفره، سه نفره و... به سوی قله در حرکت بودند.

عادت خوب و بد بعضی از همنوردان :

عادت خوبی که بین همنوردان تقریبا عمومیت دارد این است که بسیاری هنگام عبور از هم با درودی و احوال پرسی و یا تبریکی، به هم انرژی مثبت می دهند و می گذرند، اما برخی نیز عادت بدی دارند، از مشکلات مسیر بزرگ نمایی می کنند، و تحویل صعود کنندگان می دهند! مثلا در این مسیر همنوردی داشتیم که از قله بر می گشت و وقتی دوست همنوردم از حال و هوای قله پرسید، گفت باد شدیدی می وزد که شاید هشتاد کیلومتر در ساعت سرعت داشته باشد، و البته این را بسیاری از همنوردان می دانند که چنین بادی ممکن است انسان را از جا کنده و به اطراف پرت کند، و گاه چنین بادی، چنین حجم صعود کننده ایی ممکن نیست که هر دو با هم اتفاق افتاده باشند، یعنی با افزایش سرعت باد، حجم گروه های صعود کننده نیز کاهش می یابد و به عکس.

نظر یک همنورد روس پیرامون مسایل جاری بین المللی :

در بین آبشار یخی تا پایان قسمت صخره ایی نزدیک قله، با یک زوج روس زبان ارتباط گرفتم، که در بین تیم های بسیار صعود کنندگان امروز به سوی قله در حرکت بودند، درودی را هدیه کردم، که نحوه پاسخ مرا متوجه کرد که خارجی اند، از این رو با استفاده از زبان انگلیسی کمی با هم صحبت کردیم و مدتی همقدم شدیم، او از پوتین گفت، که دمکراسی و مردم سالاری روسیه را ویران کرد، و به دیکتاتوری مادام العمر خود تبدیل کرد، ایشان ایدئولوژی کمونیسم را بهتر از سرمایه داری می دانست، و معتقد بود سوسیالیسم کشورهای اسکاندیناوی نماد زیبای سوسیالیسم و کمونیسم واقعی هستند، نه شوروی سابق، کار پوتین را بر مدار ملی گرایی روسی می دانست، که به اوکراین حمله کرده است، نه پیروی از ایدئولوژی کمونیسم.

فضای گوگردی قله دماوند، کمبود آب :

یخچال های طبیعی قله دماوند به طرز آشکاری در حال آب شدن هستند، ولی آب چشمه قابل شربی را نمی توان یافت، گردی از گوگرد بر برف ها نشسته است، و این آب را آلوده می کند، به طوری که از آب جاری در بارگاه سوم نتوانستیم استفاده خوراکی کنیم، چون هم آلوده به گوگرد و هم کدر بود، دفعه قبل ما از آب چشمه مذکور استفاده کردیم و مشکلی هم نبود، اما اینبار مجبور به خرید آب معدنی شدیم که با قاطرها از پایین می آورند.

وجود باد موافق ما را با مشکل تنفس در قسمتی که پایین تر از قله، گاز گوگرد بیرون می زند، مواجه نکرد، اما در مسیر صعود، هر گروهی را که از قله باز می گشتند، با بوی گوگردی که روی لباس آنان متصاعد می شد، می توانستیم تشخیص دهیم که از قله آمده یا خیر،

دفعه قبل که صعود کردم، چنین مساله ایی را متوجه نشدم، ولی امروز بارز بود، در بازگشت از قله نیز با آنکه صورت و دست های خود را شستم از سوزش چشم خلاص نشدم و لذا به گروه هلال احمر مستقر در بارگاه سوم مراجعه کردم که دوستان قطره ایی در چشمم افشاندند که تا مدتی حال چشمم بهتر بود، ولی باز سوزش شروع می شد.

شدت باد از پیش بینی سایت های هواشناسی بیشتر بود :

شدت باد که طبق پیش بینی ها، باید حداکثر تا 35 کیلومتر می بود، بیشتر از این ها بود، و شاید بین  40 تا 50 هم می رسید، به همین دلیل زودتر از آنچه که انتظار داشتیم از قله پایین آمدیم چرا که انتظار می رفت سرعت باد با نزدیک شدن به ساعات ظهر بیشتر هم شود، بزرگترین مشکل آب و هوایی قله همین شدت باد بود که باعث نگرانی شد. الگوی آب هوایی این روزهای قله دماوند نشان می دهد که ناپایدار ترین هوای قله، مخصوص حدود ظهر است، و باد در این زمان به اوج خود می رسد.

شن اسکی بهترین مسیر برای کاهش ارتفاع بود :

امروز برنامه بازگشت به تهران را داشتیم لذا بهترین و سریعترین مسیر بازگشت را مسیر شن اسکی سمت چپ یالی قرار دادیم که از آن برای صعود به قله استفاده کرده بودیم، و لذا در کمترین زمان ممکن خود را به پایین رساندیم.

شقایق های زیبای دامنه دماوند

• شقایق های زیبای دامنه دماوند شقایق های زیبای دامنه دماوند
• کوهنوردان با توان و شیوه های صعود متفاوت در حال صعود کوهنوردان با توان و شیوه های صعود متفاوت در حال صعود
• چادرهای مستقر در بارگاه سوم - استراحت های قبل از حمله آخر چادرهای مستقر در بارگاه سوم - استراحت های قبل از حمله آخر
• بالاتر از بارگاه سوم در مسیر صعود به قله بالاتر از بارگاه سوم در مسیر صعود به قله
• به سوی قله، گوشه سمت راست آبشار یخی دیده می شود به سوی قله، گوشه سمت راست آبشار یخی دیده می شود
• دره مه آلود پای قله دماوند رینه و... غرق در مه دره مه آلود پای قله دماوند رینه و... غرق در مه
• بعضی در ارتفاعات بالاتر چادر زده و هم هوایی برای قله های بلندتر می کنند بعضی در ارتفاعات بالاتر چادر زده و هم هوایی برای قله های بلندتر می کنند
• یخچال های ذوب شده میان اشعه های خورشید یخچال های ذوب شده میان اشعه های خورشید
• پیش به سوی گذر از آخرین شیب ها به سوی قله پیش به سوی گذر از آخرین شیب ها به سوی قله
• صفحات گوگردی بالای قله دماوند صفحات گوگردی بالای قله دماوند
• دهانه آتشفشانی قله دماوند، یک گروه همنوردان خارجی در حال عبور از کاسه اند دهانه آتشفشانی قله دماوند، یک گروه همنوردان خارجی در حال عبور از کاسه اند
• بر فراز قله دماوند ، تابلویی که همه با آن عکس یادگاری می گیرند بر فراز قله دماوند ، تابلویی که همه با آن عکس یادگاری می گیرند
• عکس یادگاری دسته جمعی گروه ها بر فراز دماوند عکس یادگاری دسته جمعی گروه ها بر فراز دماوند
• لیدر تیم ما، علی آقا، با افتخار ایستادن بر بام ایران، قله دماوند لیدر تیم ما، علی آقا، با افتخار ایستادن بر بام ایران، قله دماوند
• دوست همنوردم سعید، ایستاده بر بلندای کاسه آتشفشانی دماوند دوست همنوردم سعید، ایستاده بر بلندای کاسه آتشفشانی دماوند
• مسیر شن اسکی که شما را تا بارگاه سوم خواهد برد مسیر شن اسکی که شما را تا بارگاه سوم خواهد برد
• این هم قاطرهایی که با زحمت فراوان بارها را به بارگاه سوم می آورند این هم قاطرهایی که با زحمت فراوان بارها را به بارگاه سوم می آورند
•  

[1] - @wwwwmostafa

[2] - ایشان خود را در پروفایل توئیتری اش (@ghasemsabz)، این چنین معرفی کرده است:  "یک جانباز جنگ هستم که عضو گردان حبیب لشکر 27 بوده و با افتخار اصلاح طلب و میرحسینیم و عضوی از جنبش سبز و مدافع آیت الله منتظری. عاشق دیوانه وار وطن" 

[3] - شاید هم شهید ابراهیم همت، اکنون این نام از خاطرم پاک شده است

[4] - در اینترنت سرچ زدم با ببینم این شهید که بوده و چگونه به شهادت رسیده است تا این که در سایت "ولات نیوز" مطلبی را در خصوص ایشان تحت عنوان "شهید نوروز – شهید مظلوم" یافتم، با خود گفتم شاید بی خود نبود که این نام این شهید نظرم را در میان خیل تابلوهای خیابان ها به خود جلب کرد، او قهرمانی مظلوم و بوده است : "۲۹ اسفندماه ۱۳۶۲، خلبان رستم ابراهیم ‌زاده گنبدی، برای چند دهمین بار مامور شد تا از مرزهای ایران دفاع کند. او در دفاعی جانانه، مانند همیشه چون عقابی تیزپرواز به پیشواز متجاوزین رفت؛ اما اینبار جنگنده او مورد اصابت قرار گرفت ولی وی مصمم بود تا جنگنده را به آشیانه برگرداند و به همین دلیل تا آخرین لحظات دکمه اجکت را فشار نداد. چهار فرزندش در ارومیه چشم به راهش بودند اما خاک میهن و حفظ سرمایه‌های کشور، درست زمانی که خاک ایران مورد تجاوز بود و کشور در شدیدترین تحریم ها قرار داشت؛ برایش در ارجحیت قرار داشتند. او در آن لحظات فقط به ماموریتی که بر عهده‌اش بود فکر میکرد چرا که وطنش را بیشتر از هر چیز دیگری دوست داشت. مربیان آمریکائیش که دو دوره تخصصی را زیر نظر آنها با موفقیت طی کرده و موفق به دریافت جایزه ویژه شده بود؛ پس از انقلاب از او خواسته بودند تا به آمریکا بازگردد و در ارتش این کشور مشغول شود؛ اما او قبول نکرده و در میهنش ماند تا از وجب به وجب خاکش دفاع کند. در لحظه آخر اجکت را فشار داد؛ اما دیگر دیر شده بود و فرزندانش برای همیشه چشم به راهش ماندند. شهید سرگرد خلبان رستم ابراهیم‌زاده گنبدی، تنها چند ساعت مانده به تحویل سال در ۲۹ اسفند سال ۱۳۶۲ جانش را فدای ایران کرد تا عیدی کودکانش خبر شهادتش باشد و دو دختر و دو پسرش تا ابد با شنیدن صدای توپ تحویل سال، آخرین لحظات زندگی پدرشان را تجسم کنند. چون پدرشان شهید نوروز بود؛ شهیدی که در شهرش ارومیه تاکنون مظلوم واقع شده است. نه بزرگداشتی، و نه محله‌ای و خیابانی به نام او نیست. نام او اکنون بر تابلوی یک خیابانچه ۳۰ متری که حتی یک خانه هم در آن وجود ندارد، نقش بسته است. اما ای کاش نبود؛ چرا که این بیشتر نوعی اهانت به صاحت مقدس شهیدی گرانمایه است که میتواند سرمایه‌ای برای استان و شهر ارومیه باشد. آرامگاه این شهید تنها چند قطعه با یادمان شهیدان والامقام حمید باکری و مهدی باکری فاصله دارد. اما معلوم نیست که چرا تا کنون اینگونه مورد بی‌مهری قرار گرفته است!؟ مگر چند شهید در استان داریم که با درجه سرگردی و خلبانی فانتوم، به درجه شهادت نائل آمده‌اند؟ بنیادشهید و امورایثارگران آذربایجان غربی، شورای نامگذاری اماکن و معابر ارومیه و سایر نهاد های مربوطه باید پاسخگوی بی‌مهری روا داشته در طول این چند سال به ساحت این شهیدوالامقام باشند."

[5] - منظورم گرفتاری های اقتصادی، امنیتی، سیاسی و... مردم ایران است، به عنوان مثال همین صبح دم که سری به توئیتر زدم، یکی از مشترکین این شبکه اجتماعی عظیم، به نام آقای مصطفی جلالی (@mostafa_jalali1) که خود را " فعال حقوق بشر، فعال محيط زيست، دموکراسی خواه " معرفی کرده است، در خوش باوری شگفت آوری، امید داشت که با عوض شدن اعضای "شورای نگهبان" قانون اساسی" ج.ا.ایران، 98% مشکلات ایران حل شود، و این چنین نوشته بود که :  " ترکیب شورای نگهبان تغییر کند، ۹۸٪ مشکلات کشور  و مردم حل می شود. خواست ملی" که طاقت نیاوردم که بر این خوش باوری سکوت کنم، و در پاسخ نوشتم : "متاسفانه اینطور نیست، سیستم قانونی حاکم بر این شورا با حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خود، مغایرت دارد، البته افراد ساکن بر این کرسی بسیار مهمند، اما حتی سواستفاده گرها را هم بیرون کنند، باز وجود این ساختار اجازه نخواهد داد تا قوانین طبق نظر نمایندگان مردم تصویب شود، نه یک عده معین شده"