در مزارآباد [1] شهر [2] افتاده، از نفس [3]
مرده اند رزمندگانش، یک به یک، اندر سکوت،
اسب های راهواری، که به تاخت،
رفته اند تا اوج، آزادی، صعود،
کُنج خانه یک به یک، آنان، تنها مرده اند،
یا که می میرند آنان، یک به یک، تنها به کُنج،
داستان ها شان، مانده ست، در دلُ، اینک رسیدند بر لحد،
او که تا پایان خطِ، کسب آزادی دوید،
مانده است اینک، به گفتن، یا نگفتن از نفیر [4]
حق این دارد که گوید داستانِ رنجِ خویش؟!
یا که باید بُرد، این داستان را بر سَبیل [5]
سفره دل را کجا، اندر کدامین انجمن
باز گوید، داستانش، ز رنجُ، قصدِ خویش
اینک او افتاده است، بین هیاهوهای غوکان [6] بهر هیچ،
گوش باز دارد، شاید بیابد حرفی از دورانُ، یا از رنج خویش،
معنی آزادیُ، راهُ رازش ماندست او را، به دل،
مانده تا با خود برد بر گور، در این انتهای کار خویش،
زین سبب، اسب روانش، زین شده، تا پر کشد،
بهر رفتن، تاختن، تا منتهای گور خویش،
زیر پا افتاده است، حرفش خریداری نبود،
یا که هست، اما، گم شد اورا، بدین دم، اصل خویش،
اینک او در اوج، در رنجی شدید،
زیر پای خصم خود افتاده است، از بهر هیچ،
او به تردید است گوید، یا نگوید راز خویش،
یا که فریادی زند، باز آورد دردش را، در حَلقِ خویش،
یا که بندد، حلق را، میرد در حناق این، حناقگیر حَلق خویش،
او دو دوزه است، در مجالِ گفتنِ ناگفته ها،
یا که برده نامی از نام آوران، در کار خویش،
یا که در کُنجی کشانده، زیر لب، غُرغُر زند،
یا شماتت کرده خویش، از کرده ها، یا زُل زند،
یا که در یادِ، استواران، اشک ها جاری کند،
چون که بیند خرمگس ها، بر فرازند، در جای خویش،
خشمگین است آن عقاب پیر، بر میراث خویش،
قلعه داران، قلعه را تنها نهاده، وا رهند،
دژ کوبان، یک به یک، سودای غارت، سر نهند،
اندلیبان سحر جادوی سرود خود نهاده، وا رهند،
سازها بشکسته، سرود غم، یکایک سر دهند،
غوکان نوای سرد مردابی سرایند، در رَه اند،
اینک او، در آخرین خِس خِس، سرود سینه اش،
ناله ها، مانده ست او را در گلو، از کینه اش،
غرقِ در خون، آخرین گفتارها با خود نماید : هی، که هی!
می رود تا ترک گوید، روزگاران را به هی!
پشت سر با خود گذارد، او هزاران حیف را،
تا که گردد او، سبکبال و بَرَد بالا نفس،
واگذارد دردُ، رنجُ، بی کسی ها در قفس،
ناکسان، با بی کسان، سودا کنند این گَردُ، این درد را،
او برفتُ، ماند اینک هم این گَردُ، هم، این درد را،
باز تنها تک سوارانِ زمین، گُرد آفرین،
عاقبت، این است، ماندن به تنهایی، و مردن در زمین،
باز روز از نو، روزگار از نو، اسب هاست، که باید زین شود،
تا که کار ما به سامانی رود، روزی به اهل.
به نظم در آمده در 15 بهمن 1398
[1] - قسمتی این شعر را ابتدا در سخنرانی استاد شهید، دکتر علی شریعتی شنیدم، او که شاید خود مصداقی از همین نوشته من است : در مزار آباد شهر بی تپش وای جغدی هم نمی آید به گوش دردمندان بی خروش و بی فغان خشمناکان بی فغان و بی خروش مشت های آسمان کوب و قوی واشدند و گونه گون رسوا شدند
[2] - استاد شهید دکتر علی شریعتی، که چه عقاید و حاصل کارش را بپسندیم و چه نپسندیم، بر تارک مبارزه آزادیخواهی ایران می درخشد نیز، انگار این قطعه را از این شعر مرحوم استاد مهدی اخوان ثالث، تحت عنوان "آخر شاهنامه" به عاریت گرفته اند، که به زیبایی تمام توسط شهرام آواز ایران، جناب شهرام ناظری اجرا شده است که : موج‌ها خوابیده‌اند، آرام و رام طبل توفان از نوا افتاده است چشمه‌های شعله‌ور خشکیده‌اند آب‌ها از آسیا افتاده است در مزار آباد شهر بی تپش وای ِ جغدی هم نمی‌آید به گوش دردمندان بی خروش و بی فغان خشمناکان بی فغان و بی خروش آه‌ها در سینه‌ها گم کرده راه مرغکان سرشان به زیر بال‌ها در سکوت جاودان مدفون شده ست هر چه غوغا بود و قیل و قال‌ها آب‌ها از آسیا افتادهاست دارها برچیده، خون‌ها شسته‌اند جای رنج و خشم و عصیان بوته‌ها خشکبنهای پلیدی رسته‌اند مشت‌های آسمانکوب قوی وا شده ست و گونه گون رسوا شده ست یا نهان سیلی زنان یا آشکار کاسهٔ پست گدایی‌ها شده ست خانه خالی بود و خوان بی آب و نان و آنچه بود، آش دهن سوزی نبود این شب است، آری، شبی بس هولناک لیک پشت تپه هم روزی نبود باز ما ماندیم و شهر بی تپش و آنچه کفتار است و گرگ و روبهست گاه می‌گویم فغانی بر کشم باز می بیتم صدایم کوتهست باز می‌بینم که پشت میله‌ها مادرم استاده، با چشمان تر ناله‌اش گم گشته در فریادها گویدم گویی که: من لالم، تو کر آخر انگشتی کند چون خامه‌ای دست دیگر را بسان نامه‌ای گویدم بنویس و راحت شو به رمز تو عجب دیوانه و خودکامه‌ای من سری بالا زنم، چون ماکیان از پس نوشیدن هر جرعه آب مادرم جنباند از افسوس سر هر چه از آن گوید، این بیند جواب گوید آخر ... پیرهاتان نیز ... هم گویمش اما جوانان مانده‌اند گویدم این‌ها دروغند و فریب گویم آن‌ها بس به گوشم خوانده‌اند گوید اما خواهرت، طفلت، زنت...؟ من نهم دندان غفلت بر جگر چشم هم اینجا دم از کوری زند گوش کز حرف نخستین بود کر گاه رفتن گویدم نومیدوار و آخرین حرفش که: این جهل است و لج قلعه‌ها شد فتح، سقف آمد فرود و آخرین حرفم ستون است و فرج می‌شود چشمش پر از اشک و به خویش می‌دهد امید دیدار مرا من به اشکش خیره از این سوی و باز دزد مسکین برده سیگار مرا آب‌ها از آسیا افتاده، لیک باز ما ماندیم و خوان این و آن میهمان باده و افیون و بنگ از عطای دشمنان و دوستان آب‌ها از آسیا افتاده، لیک باز ما ماندیم و عدل ایزدی و آنچه گویی گویدم هر شب زنم باز هم مست و تهی دست آمدی؟ آن که در خونش طلا بود و شرف شانه‌ای بالا تکاند و جام زد چتر پولادین ناپیدا به دست رو به ساحل‌های دیگر گام زد در شگفت از این غبار بی سوار خشمگین، ما ناشریفان مانده‌ایم آب‌ها از آسیا افتاده، لیک باز ما با موج و توفان مانده‌ایم هر که آمد بار خود را بست و رفت ما همان بدبخت و خوار و بی نصیب زآن چه حاصل، جز دروغ و جز دروغ؟ زین چه حاصل، جز فریب و جز فریب؟ باز می‌گویند: فردای دگر صبر کن تا دیگری پیدا شود کاوه‌ای پیدا نخواهد شد، امید کاشکی اسکندری پیدا شود
[3] - نمی دانم استاد محمد رضا شجریان با ماست، یا جان به جان آفرین تسلیم کرده، و اینک خبرش را مصلحتی در میان مصلحت اندیشی های بی پایان مصلحت اندیشان بی شمارِ اغیار، خبرش را از ما پنهان می دارد، و ما را در هیاهوی اخبار ضد و نقیضی که می آید، سرگردانِ داشتن و نداشتن ها گذاشته است.
سینه دوستداران موسیقی اصیل ایرانی این روزها در ولوله ایی از درد و رنج ها می سوزد، پر می کشد، تا که بداند، یار ما را ترک گفته، یا این که هنوز نفس هایش، خِس خِس سینه اش، صدای زیبایش و... ما را در رنج هامان همچنان همراهی می کند، و یا نه باید به این روزها در عزای سهراب آواز اصیل ایرانی نشست.
نمی دانم او هست، و یا نه، ما تنهاتر شدیم و حدیث رفتن های بزرگُ بی امان بر گُرده زخم خورده ما می تازد، و تنهاتر نیز خواهیم شد، اما در حال و هوای این روزهای غم انگیز رفتن های بزرگ، و آوار شدن مصیبت های سترگ دیگر، تک، نیمه نوشته ایی داشتم، به تاریخ 15 بهمن 1398، تا به فرصتی مناسب تکمیلش کنم، و امروز دیدم، مناسب ترین حال برای این دل نوشته، شاید فرا رسیده است،
لذا ویرایشش کردم و در حد توانِ ادبی ام تکمیل، و به یاد لحظه های چون اویی، که سهراب آواز ایران است، واگویه های غم دوران را این چنین سرودم.
[4] - گروهی که برای کاری برخیزند.
[5] - مسیر و راه و طریق
[6] - وزغ ها، قورباغه ها
