سیستم دمکراسی پویای هند باعث تسهیل و تداوم در گردش قدرت، بین فعالین سیاسی این کشور شده، و همین مشخصه، هند را از کشورهای عقب مانده که به پدیده "مسئولین مادام العمر" و "غیر پاسخگو" مبتلایند، جدا می کند؛ گردش مبارک قدرت حکومتی، در بین فعالین سیاسی دومین کشور پرجمعیت دنیا، و ششمین قدرت اقتصادی جهان، باعث تمرین دمکراسی در بین احزاب و رهبران هند شده، و همین سیستم، باعث رشد سیاسی احزاب و رهبرانی گردیده است، که راه پیشرفت ملت، کشور و حزب خود را با کناره گیری مسالمت آمیز از قدرت خود، در زمانی که احساس کنند، مردم هند به آنان اقبالی ندارند، گشوده، و با قبول ضایعات رهبری و تصمیمات خود، راهگشای آرمان و آمال کشور، ملت و حزب خود می شوند.
مثال بارز این وضعیت، حوادث است که متعاقب شکست "حزب کنگره هند"، در انتخابات ماه گذشته مجلس عوام هند رخ داد، که برای اولین بار در تاریخ این حزب، که تاکنون رهبری آن در قبضه قدرت خانواده نهرو – گاندی بود، با کناره گیری آقای "راهول گاندی" [1] راه برای تعیین رهبری جدید، برای بزرگترین و با سابقه ترین حزب سیاسی هند، در خارج از این خانواده باز شد، اکنون این کمیته اجرایی حزب است که آینده آن را رقم خواهد زد. [2]
جهان تقسیم شده [3]در این کره مسکون، شامل 205 کشور [4] است که از این تعداد 193 کشور آن عضو سازمان ملل متحد هستند؛ مردم و کشورهایی متنوعی، که هر کدام متاعی برای عرضه به بشریت و انسانیت دارند، یکی هنر را به اوج رسانده، ملت هایی تاریخ بشر را ساخته اند، یکی کشاورزی، یکی تکنولوژی، یکی علم را ارتقا بخشیده است، یکی ارایه دهنده کالاست، یکی نیروی کار جهانی را تدارک می بیند، یکی ورزش را به اوج می رساند، و به هر یک از آنان که نگاه کنی، در لیست موجودی خود، برای عرضه به بشریت، اقلامی، در یک یا چند مورد برجسته دارند.
هند اما کالاهای بسیاری برای عرضه به جهان بشریت دارد، که ایدئولوژی مبارزاتی و حکومتی "مهاتما گاندی"، برای خروج از سلطه بیگانه، و متعاقب آن استقرار "دمکراسی" پایدار در هند، یکی از این موارد است که به ارتقا روزافزون این کشورِ غرق در مشکلات منجر، و روند رشد پایدار و ممتدی را برای این مردم مظلوم و متکثر تضمین نموده است.
هند بعد از استقلال همچون دوران مبارزه، درس های بسیاری را برای کشورهایی که در جهت دمکراسی و حاکمیت مردم بر مردم، حرکت می کنند، قابل عرضه دارد؛ کشوری که بعد از استقلال از سلطه بریتانیای کبیر در مسیر دمکراسی و توسعه مداوم قرار گرفت، و دهه هاست که این رای مردم هند است که از بالا تا پایین این کشور را سیال و متغییر کرده، و این تک به تک مردم هند هستند، که از راه آرای خود، در سطوح مرکزی، ایالتی و... مسئولین پایین ترین رده ها تا بالاترین پست های سیاسی، اقتصادی و... را هر 5 سال یک بار می توانند، تغییر دهند.
اقبال مردمی به سیستم حزبی، که مکمل و مقوّم نظام فدرال – پارلمانی هند است، در کنار مطبوعات و رسانه های متعدد، متکثر و قوی، احزاب را بسته به خواست خود، در قدرت ابقا و یا تغییر می دهند، و فردی که در هند بر کرسی مسئولیتی نشسته است، خود را دایم و فارغ از پاسخ هرگز نمی بیند، زیرا حیات و ممات سیاسی او به رای مردم بسته است، و همه ذیل قانون اساسی و مطیع ساز و کار آنند، قدرت به صورت دایم در این کشور سیال و مطابق با عملکرد نیروهای سیاسی در دوره حضور در قدرت، و شعارها، و برنامه های آنان دست به دست می شود، و مسئول مادام العمری را، در این دمکراسی تمرین شده و بی وقفه، که از زمان استقلال (به جز یک چند ماهی که حالت فوق العاده اعلام شد)، نمی توان یافت که بدون خواست مردمی در جای خود بتواند بماند.
و این طبق خواست مردم هند است، که رهبران می آیند و می روند. روند آمد و شدی که حتی چند بار جنگ با چین و پاکستان هم نتوانست، امکان چرخش قدرت را از مردم این کشور سلب و متوقف نماید، بدین لحاظ، هندی ها می توانند درس های بزرگی را در زمینه دمکراسی و کشورداری با این روش موفق خود، به کشورهای دیگر بیاموزند، و سیستم سیاسی هند، به رغم مشکلات و مسایلی که دارد، کماکان پیشروترین سیستم در منطقه ماست، که در آن مردم نقش اول و تاثیر گذار دارند.
با فروپاشی قدرت ظالمانه بریتانیای کبیر که از طریق قیام مبتنی بر عدم خشونت، و ارزش های انسانی، تحت رهبری، رهبر فقید هند جناب مهاتما گاندی و همفکران خوشفکر او، چون نخست وزیر فقید هند جناب جواهر لعل نهرو و...، باعث قدرت گیری حزب کنگره هند شد، که این تسلط با خواست و رای مردم تا اواخر دهه 1980 تداوم داشت، و می توان گفت بلامنازع هم بود، و بعد، و مدتی پیش از این تاریخ هم، این حزب با کمک همکاران و همفکران ایالتی و ملی در ائتلاف UPA، بارها در قدرت قرار گرفت، اما حتی چنین حزب قدرتمندی هم، وقتی مردم هند اقبال خود را از آن برداشتند، مجبور شد بارها قدرت را بدون چون و چرا، به رقیبی محول نماید که در انتخابات توانسته رای اعتماد مردم را به خود جلب کند.
در انتخابات آوریل 2019 (حدود دو ماه پیش) نیز، حزب بهاراتیا جاناتا پارتی(BJP)، رقیب حزب کنگره هند، به رغم تمام ارزش های والای انسانی که در شعار، مانیفست و عمل حزب کنگره موج می زند، که شامل اعتقاد به سکولاریسم، [5] پلورالیسم، [6] پایبندی به اصول رهبری جنبش ضد خشونت، سلطه، تسامح و تساهل مهاتما گاندی - جواهر لعل نهرو و... بود، شکست سختی را از رقیب متحمل گشت، و 303 کرسی از 545 کرسی مجلس عوام هند موسوم به "لوک سابها" به رقیبی واگذار کرد، [7] که نه اعتقاد بنیادی به سکولاریسم دارد، و نه اصل مترقی تنوع و تکثر (پلورالیسم) را می پذیرد، و برعکس اعتقادی به جنبش عدم خشونت و سیاست تسامح و تساهل بنیانگذار هند ندارد، و تنوع فرهنگی و مذهبی را بر نمی تابد، و متاسفانه معتقد به "ناسیونالیسم هندو" است، [8]که در پای این ناسیونالیسم تا به حال از زمان استقلال و حین مبارزه تا کنون میلیون ها نفر از اقلیت از زندگی خود ساقط شده اند. [9]
آری حزب کنگره قدرت را به چنین رقیبی باخت، رقیبی که عملکرد و شعارش حتی با اصول مترقی قانون اساسی هند که حاصل درایت رهبری و سال ها مبارزه سخت مردم هند در زمان انقلاب هند است، نیز زاویه دارد؛ و حزب کنگره نتایج بسیار بدی را در کارنامه خود ثبت کرد.
البته این شکست نه باعث این شد که به بهانه زیرپا گذاشته شدن اصول قانون اساسی هند، که مبتنی بر سکولاریسم و پلورالیسم و آزادی مذهبی و... است، بر این رای بشورند، و آن را انحراف از انقلاب هند و قانون اساسی این کشور بدانند، بلکه بر این رای جدید مردم هند، که ناشی از "حق تعیین سرنوشت" آنان است، گردن نهاده، و نتایج آن را قبول کرده اند، و مهمتر از این، برای اولین بار در تاریخ حزب کنگره هند، با کنار رفتن آقای راهول گاندی، رهبر جوان این حزب، از مسولیت خود در روز گذشته، [10] راه برای انتخاب رهبری جدید، و تجدید ساختار و راهبرد در این حزب با سابقه و پر طرفدار هندی باز شد، و بدین ترتیب چرخش در رهبری حزب کنگره نیز، در حال رقم خوردن است و... [11]
پویایی دمکراسی در هند، سیستمی را رقم زده است که حتی، تاکید و ایستادگی بر شعارها اساسی نیز، بعنوان مانع پیشرفت آن مردم و کشور نخواهد شد؛ و جامعه هند هرگز متوقف به افراد، شعارها، احزاب، حتی قانون اساسی خود نیز نخواهد بود. چنین کشورهایی هستند که با عبور از استبداد رای رهبران، و باز گذاشتن راه، در پیش پای تصمیم گیرندگان اصلی جامعه، یعنی مردم، راه رهبران جدید را برای تحرکی جدید، باز می کنند، تا در مدت 5 سال تصدی کرسی های به عاریت گرفته شده از رای مردم، خود را نشان دهند و اگر کارنامه خوبی داشتند، بدون بهانه و کارشکنی های دولت های در سایه، که گاه در کشورهای عقب مانده صد برابر دولت منتخب قدرت و امکانات دارند، مانع بروز پتانسیل های دولت منتخب نشده، و دولت هند اکنون در سایه یک سیستم باز دمکراسی پویا، و بدون رقیب، راه خود را به سوی پیشرفت در پیش می گیرد.
هند که زمانی یکی از کشورهای اعانه پذیر جهانی بود، اکنون در سایه سیستم درست حکومت داری خود و گردش قدرت و... به عنوان یکی از قدرت های جهانی در کنار دیگر قدرت های جهانی و آسیایی مثل امریکا، چین، ژاپن، آلمان، فرانسه، انگلیس در حال حرکت و رشد سریع می باشد، و راه خود را از طریق بستری که دمکراسی واقعی، در این کشور ایجاد کرده است، در شرایط متلاطم بین المللی و داخلی باز می کند، و مردم هند هر روزه تغییر در زندگی خود را حس می کنند، و با توجه به چرخه قدرت، مانعی برای توقف آنان در روند داخلی و بین المللی ایجاد نمی گردد.
اکنون هند به عنوان دومین کشور پر جمعیت جهان، به لحاظ درجه بندی اقتصاد جهانی، در حال پشت سر نهادن بریتانیا و فرانسه است، که روزگاری هند تنها یک مستعمره از بین مستعمرات بریتانیا، نزدیک به هشتاد سال قبل بود، آمار بانک جهانی در سال 2019 نشان می دهد، که هند در حال کسب جایگاه پنجم اقتصاد جهانی است.
پیش بینی می شود که اقتصاد هند با رشد 7.6 درصدی، در سال مالی جاری، تولید ناخالص داخلی (GDP) 2.59 تریلیون دلاری فعلی، خود را ارتقا بخشیده، و از جایگاه ششم جهانی، در جایگاه پنجم اقتصاد جهانی که اکنون در دست بریتانیایی ها با GDP 2.62 تریلیون دلاری می باشد، قرار گیرند. [12]
[1] - راهول گاندی فرزند راجیو و سونیا گاندی که از ناحیه پدر بزرگ خود، که شوهر مادر بزرگ اوست، یعنی آقای فیروز جهانگیر گاندی، که همسر زرتشتی خانم ایندرا گاندی، دختر جواهر لعل نهرو نخست وزیر فقید و از رهبران قیام هند، بودند، نسب ایرانی دارد، آقای فیروز از زرتشتیان ایرانی مقیم هند است که بعد از هجوم اعراب به ایران به هند مهاجرت کردند، و اکنون اقلیت بسیار بانفوذی در هند می باشند، که به پارسیان هند مشهورند.
[2] - راهول گاندی بعد از استعفا از ریاست حزب کنگره، ضمن رد درخواست هم حزبی هایش برای کاندیدا شدن دوباره خود برای ریاست حزب، اعلام کرد که ماموریت برای یافتن رئیس جدید حزب، از طریق قدرت دادن به کمیته کاری حزب کنگره در این رابطه و حمایت از آنان در این روند، تا روند انتقال صورت می پذیرد.
[3] - 5 قاره جهان آفریقا، امریکا، آسیا، استرالیا و اروپا است.
[4] - تعداد کشورهای مستقل در جهان طبق آخرین اخبار، ۲۰۵ دولت به رسمیت شناخته شده است که آسیا با ۴۶ کشور، آفریقا با ۵۴ کشور، اروپا با ۴۷ کشور، امریکا با 39 کشور، قاره استرالیا با ۱۹ کشور که در مجموع ۲۰۵ کشور در دنیا وجود دارد
[5] - به معنی عدم دخالت دادن، مذهب در سیاست، همانگونه که تحلیل گر سیاسی و نویسنده رمان های هندی خانم Shashi Deshpande آن را اینگونه معنی کرده است " not bringing religion into politics" این نویسنده و داستان نویس هندی تاکنون جوایزی را برای نوشته های خود از جمله رمان "به من گوش کن" (2018)، و رمان "آن سکوت طولانی" که به واسطه این رمان ایشان جایزه "اکادمی ساهیتایا" را در سال 1990 از آن خود کرد، مشهور می باشد. او نیاز های اولیه و چهارگانه کنونی هند را، بهداشت و سلامت، آموزش، عدالت و آزادی برشمرده است. و در این زمینه حزب کنگره را توصیه می کند تا به جوانگرایی و شمولیت بیشتر زنان در ساختار حزبی خود تشویق می کند. او به رهبران حزب کنگره توصیه می کند که اپوزیسیون خوبی در زمان این شکست بزرگ باشند، تا مردم هند که به آنان نه گفته اند، دوباره به آنان فرصت عملی کردن آنچه از درس های این شکست گرفته اند، فرصت دهد.
[6] - راهول گاندی بعد از این شکست عنوان داشت که : "امروز حزب BJP به صورت سیستمی به صدای مردم هند صدمه زده است، این وظیفه حزب کنگره است که این صدای نابهنجار حزب مذکور را، شکست دهد، هند هرگز به صورت تک صدایی نبوده و نخواهد بود، هند همواره به صورت سمفونی از صداها بوده و خواهد بود."
[7] - کارشناسان سیاسی هند اکنون ترس از این دارند که با این اکثریتی که حزب هندویی BJP بدست آورده است حتی به تغییر قانون اساسی هم دست بزند، و ارزش های والایی همچون سکولاریسم، پلورالیسم که از اصول مترقی قانون اساسی هند است، در سایه این بی اعتقادی حزب هندوهای ناسیوانالیست به خطر بیفتد.
[8] - تحلیل گران سیاسی هند از این ناسیونالیسم هندو به عنوان "سم هندوتوا" (the poison of Hindutva ) تعبیر کرده و آنرا برای جامعه متکثر و چند فرهنگی و مذهبی هند سم تلقی می کنند.
[9] - یکی از کشتارهای عمده هندوهای افراطی در جریان جدایی پاکستان از هند بود که میلیون ها نفر کشته و بی خانمان شدند. در سال های 1984 و 2002 نیز کشتار عجیبی از اقلیت مسلمان هند شد.
[10] - آقای راهول گاندی در پیام توئیتر خود نوشت : به عنوان رییس حزب کنگره، من در رابطه با شکست حزب کنگره در انتخابات 2019 خود را پاسخگو می دانم. و این پاسخی است به شرایط بحرانی، برای آینده بهتر حزب، به همین خاطر است که از ریاست حزب کنگره استعفا داده ام. بخدمت در حزب کنگره برای من یک افتخار است، حزبی که ارزش ها و ایده هایش در خدمت این ملت زیبا و زنده است.
[11] - تحلیل گران سیاسی هند، ادامه رهبری راهول گاندی را "بوسه به مرگ" (Kiss to death) برای حزب کنگره هند، ارزیابی کرده بودند، و در این زمینه آقای Prem Shankar Jhaنویسنده و روزنامه نگار مقیم دهلی، در مقاله ایی تحت عنوان "نه هندوتوا نرم، و نه سکولاریسم نرم، به بازنگری حزب کنگره کمک نخواهد کرد" علنا به این مطلب در چند روز گذشته اشاره داشته است، که "حزب کنگره نیاز به بازکشف ایدالیسم روزهای اوان شکل گیری اش را دارد تا بتواند به ایدالیسم جوانان امروز متصل گردد، برای حزبی که به شدت از رهبری جمعی سست و دلسرد شده است، و متکی بر سایه سنگین کاریزمای سلسله زمامداران خاندان گاندی – نهرو برای جذب رای دهندگان است، این مانند بوسه بر مرگ می باشد" این مقاله در آدرس : https://thewire.in/politics/confronting-hindutva-the-battle-that-lies-ahead قابل مطالعه است.
[12] - امریکا با 19.39 تریلیون دلار مقام اول جهانی، چین با 12.23 دومین، ژاپن با 4.87 سومین، آلمان با 3.67 چهارمین، فرانسه و بریتانیا مشترکا پنجمین، و هند اکنون ششمین است که پیش بینی ها این ظرفیت را در هند می بیند که به مقام پنجمین ارتقا یابد.
